De kracht van een schoffelen zit in een machine met een simpele constructie, die breed inzetbaar is maar toch precisie laat zien in het schoffelresultaat. Doggen Constructie en Reparatie uit Nagele ontwikkelde op basis van die uitgangspunten een schoffelmachine waarbij de elementen makkelijk te verplaatsen zijn, zodat de afstand eenvoudig kan worden aangepast naar de gewenste werkbreedte.
De slagregens van de afgelopen tijd zorgt op de zware grond in de Noordoostpolder voor dichtgeslagen percelen. Niet een eenvoudige opgave om dan de uien in een vroeg stadium te beschermen tijdens de grondbewerking. Desalniettemin schoffelt medewerker Marijn Timmermans van akkerbouw- en loonbedrijf Scholtens Marknesse VOF met gps-precisie mooie baantjes tussen het gewas. Het onkruid wordt effectief aangepakt, er wordt lucht in de grond gebracht en de fusariumschimmel wordt de kans ontnomen om te groeien.
Schoffelwerk sluit precies aan op zaaiwerk
De nieuw aangeschafte schoffelmachine van Scholtens Marknesse VOF staat op een werkbreedte van twee keer 2,25 meter, in het midden een heel bed en aan de linker- en rechterkant twee halve. Daarmee sluit het schoffelwerk precies aan op het zaaiwerk. De grond blijft bij een maximale snelheid van vijf kilometer per uur netjes tussen de schijven, waardoor er geen enkel kluitje uit het baantje schiet. De bescherming van het kwetsbare gewas is daardoor optimaal.
Schoffelelementen makkelijk verstelbaar
Dankzij de robuuste basis, waarbij de schoffelelementen makkelijk verstelbaar zijn, lukt het Timmermans om vele hectares uienland op een dag onkruid vrij te maken. De nieuwe schoffelmachine wordt daarom ook veel voor loonwerk in gezet. “Scholtens heeft deze machine specifiek voor de uien aangeschaft, maar naast bedden is onkruidbestrijding in ruggen en volvelds ook uitstekend mogelijk”, vertelt Arjan Doggen van Doggen Constructie en Reparatie. Hij kwam met het idee om een robuuste schoffelmachine te ontwikkelen en dacht daarvoor een parallellogram uit. Waar vaak de wielen in hoogte verstelbaar zijn, heeft Doggen er voor gekozen om die vast aan het element te maken. De rechtstandige schoffelelementen stel je op hoogte in, waarbij de schoffel eenvoudig te verwisselen is. “De speling op de lagers (vier gelagerde stipjes aan één helft, red.) in het schoffelelement is beperkt, waardoor de schoffelmachine een goede lagering kent, maar wel zo goed als onderhoudsvrij is.”
Het frame is volgens Doggen een simpel element waardoor je de machine feitelijk alleen door het uitwisselen en het in hoogte verstellen van de schoffelelementen voor meerdere toepassingen in kunt zetten. Binnen een uur is de werkbreedte aangepast, zodat de gebruiker moeiteloos kan schakelen tussen gewassen. De gehanteerde klemplaten en beugels zijn bij alle onderdelen op dezelfde manier bevestigd. De schoffelelementen, de schoffels zelf, de schijven, de loopwielen, de steunpootjes en de rvs bladbeschermers zijn eenvoudig te monteren en demonteren. “Het moet ook niet ingewikkelder zijn dan nodig. In het veld ziet het er misschien robuust uit, zeker als je kijkt naar kritische gewassen, zoals uien in een vroeg stadium. Toch lukt het om mooi en scherp te schoffelen.”
Honderd procent aanpakken is utopie
Arjan Doggen realiseert zich dat het aanpakken van honderd procent van de onkruiden utopisch is, ook omdat je niet in de rij schoffelt. “Met witlof in de rijtjes kun je dankzij de schijfjes aan de zij kan wel tachtig tot negentig procent pakken. Zo scherp zijn ze af te stellen. Met uien en wortelen in de rij is het lastiger, maar is het resultaat naar behoren.”
De ontwikkeling van de schoffel is in de zomer van 2020 in gang gezet. Samen met tekenaar Ruud Borgijink zijn de schetsen gemaakt en de elementen ontwikkeld. Op het akkerbouwbedrijf van Doggen (met een bouwplan van tarwe, bieten, uien, witlof, wortelen en aardappelen) kon hij de werking goed in de praktijk worden uitgetest. Net als ook met de ontwikkeling van mengploegen en neuswielen in de fronthef is gebeurd. “Dan kom ik weer terug op de basis. Die moet goed zijn. Hoe zet ik de schijven? Moet ik wat meer demonteren, misschien meer formatie en hoe stel ik de hoogte en diepte af? Hoe houden de loopwielen het op verschillende gronden? De puntjes op de i bij de klant komen vervolgens wel.”
Typisch ‘schoffeljaar’
De introductie van de schoffel is toevalligerwijs in een typisch ‘schoffeljaar’. “Naast dat we een schoffelmachine hebben verkocht voor een biologisch akkerbouwbedrijf is er ook veel interesse voor de techniek uit de gangbare sector, waar het steeds meer én mechanisch én chemisch onkruidbestrijding daar waar nodig is. Biobedrijven kiezen voor deze schoffelmachine omdat iedere centimeter dat ze dichterbij het gewas kunnen schoffelen tijdwinst oplevert, ten opzichte van plukken.” Nu de basis staat, denkt Doggen al na over de vervolgstap. Bijvoorbeeld de mogelijkheid om de schoffel op basis van camera’s te sturen. “Op gps schoffelen lukt al uitstekend. Uitgangspunt moet wel zijn dat het simpel blijft.”
Dit betreft een artikel uit onze Akkerbouwkrant. De Akkerbouwkrant gratis thuis op de mat?
Tekst en beeld: Martin de Vries
