Ontwikkelingen als intensieve landbouw, urbanisatie en klimaatverandering hebben de verscheidenheid aan dier- en plantensoorten ongewenst snel doen afnemen met nadelige gevolgen voor ons ecosysteem. Met de nieuwste technische snufjes kunnen we dier- en plantsoorten inmiddels beter dan ooit monitoren, van bedwantsen in je vakantiehuisje tot de achteruitgang van natuurgebieden. Onmisbaar voor het behouden en beschermen van de biodiversiteit. Margje Voeten is lector bij HAS Hogeschool en weet als geen ander hoe je in de praktijk met deze monitoringstechnieken werkt. Ze hield haar lectorale rede.
Margje Voeten is sinds 1 juli 2019 lector van het lectoraat Innovatieve Biomonitoring. Het gaat om een gezamenlijk lectoraat van HAS Hogeschool en Naturalis Biodiversity Center. Naturalis financiert niet alleen het lectoraat mede, maar is ook onderdeel van de kenniskring van het lectoraat. De kenniskring bestaat uit vakinhoudelijke experts die samen werken aan praktijkonderzoek. Het lectoraat is in eerste instantie ingesteld voor 4 jaar. Normaal gesproken houdt een lector binnen een jaar na de benoeming een inaugurele rede, maar door corona moest Margje haar rede helaas uitstellen. Daardoor kon zij zowel op het thema van het lectoraat als op concrete projecten ingaan.
Monitoringstechnieken
In het lectoraat Innovatieve Biomonitoring staat het meten van biodiversiteit centraal. In samenwerking met Naturalis Biodiversity Center doen Margje, haar docentonderzoekers en studenten onderzoek naar het toepassen van nieuwe monitoringstechnieken zoals automatische beeldherkenning en environmental DNA in de praktijk. Het lectoraat richt zich op biodiversiteit in de natuur, landbouw, stedelijk gebied en binnen gebouwen.
Soortenrijkdom
Het inventariseren van de soortenrijkdom is hierbij een belangrijke component. Maar ook vragen rondom het effect van maatregelen die we nemen ter bescherming van de natuur of het natuurinclusiever maken van de landbouw en de stad komen aan bod. Net als automatische natuurmonitoring en ‘early warning’ systemen om in gebouwen plaagdieren te detecteren of om moeilijk vindbare en zeldzame soorten te vinden.
App ObsIdentify
Zo heeft bijvoorbeeld de app ObsIdentify, waarmee je soorten kunt herkennen, een update gekregen met plaagsoorten van bieten en hun natuurlijke bestrijders. Dit helpt telers beter te bepalen of ze moeten bestrijden of niet. Ook zijn de eerste modellen ontwikkeld waarmee onderzoekers op basis van automatische beeldherkenning de verspreiding van rimpelroos een invasieve exoot in de duinen beter in kaart kunnen brengen. Het lectoraat heeft tevens samen met Naturalis aangetoond dat het mogelijk is om DNA van de bedwants uit huisstof te halen en de aanwezigheid te bepalen. Dit is vooral nuttig in situaties waar wel het vermoeden bestaat dat bedwantsen aanwezig zijn, maar ze niet gevonden kunnen worden.
BioBlitz
Voorafgaand aan de lectorale rede vond op HAS Hogeschool in Den Bosch een BioBlitz plaats: studenten en docenten van de opleiding Toegepaste Biologie telden zoveel mogelijk soorten planten en dieren op het HAS-terrein en het naastgelegen Westerpark. Dit is een mooie en eenvoudige manier om vast te stellen hoe het met de biodiversiteit in een klein gebied gesteld is. Het resultaat: een mooi aantal van 376 soorten waaronder 144 planten, 52 vogels en 26 keversoorten.
Tekst en beeld: HAS Hogeschool
