Demissionair minister Adema heeft de aanwijzing van de met Nutriënten Verontreinigde (NV) gebieden bekend gemaakt. Deze aanwijzing komt – tegen iedere toezegging in, en ondanks nadrukkelijke verzoeken van LTO om eerder duidelijkheid te verschaffen – op een onacceptabel laat moment. Ondernemers kunnen voor 2024 niet meer anticiperen op verstrekkend beleid dat enorme consequenties zal hebben voor de Nederlandse land- en tuinbouw.
LTO heeft grote bezwaren tegen de uitwerking van de NV-gebieden. Bijzonder kwalijk is dat dit nieuwe beleid gebaseerd is op gegevens over nutriëntbelasting op grond– en oppervlaktewater die inmiddels dertien jaar oud zijn. Terwijl er sinds 2010 door de landbouw grote stappen gezet zijn om de uit- en afspoeling van nutriënten terug te dringen. Maar die inspanningen zijn niet meegenomen. Boeren zijn in hun huidige bedrijfsvoering afgerekend op historische bemesting waarop zij geen invloed meer hebben en waarop ze niet kunnen bijsturen. Joris Baecke: “Dat is alsof de overheid constateert dat er op een snelweg in het verleden te hard werd gereden, en daarom besluit dat auto’s daar nu nog maar 60 kilometer per uur mogen rijden: het schiet het doel totaal voorbij.”
Doorgeschoten middelenbeleid
De Europese Commissie (EC) eiste dat deze aanwijzing uiterlijk op 1 januari 2024 diende te gebeuren. In januari van dit jaar stuurde minister Adema al een brief aan de Tweede Kamer waarin hij aankondigde om tot een definitieve vaststelling van de NV-gebieden te komen. Toch krijgen boeren en tuinders nu pas – in de laatste weken van het jaar – duidelijkheid over deze aanwijzing. LTO-portefeuillehouder Bodem & Water Joris Baecke: “Deze gang van zaken is een exacte herhaling van hoe het vorig jaar liep. Ook toen confronteerde minister Adema akkerbouwers pas in januari met nieuw beleid waarop zij hun bouwplannen met onmiddellijke ingang aan moesten passen. Het is onbegrijpelijk dat de minister in januari excuses maakte voor deze gang van zaken – en nu dezelfde fout nogmaals maakt.”
Akkerbouwers en veehouders
Voor akkerbouwers, tuinders en veehouders heeft de aanwijzing van NV-gebieden enorme consequenties. In 2024 en 2025 wordt de stikstofgebruiksnorm in twee stappen verder afgebouwd – met een totale daling van twintig procent. Binnen de NV-gebieden gelden daarbovenop nog aanvullende maatregelen zoals verplichte vanggewassen na maisteelt en voorwaarden voor het scheuren van grasland.
Boeren moeten duidelijkheid krijgen
LTO herhaalt haar oproep zoals we die tijdens de onderhandelingen over een landbouwakkoord keer op keer uitspraken en ook in de kabinetsformatie benadrukken: we moeten in het landbouwbeleid een kanteling maken naar doelsturing, waarbij boeren duidelijkheid krijgen over de doelen die zij moeten bereiken, maar ook ruimte krijgen om daar vanuit eigen vakmanschap en ondernemerschap invulling aan te geven.
Het NV-beleid is een zoveelste voorbeeld van doorgeschoten generiek middelenbeleid. Binnen NV-gebieden worden alle landbouwbedrijven nu over één kam geschoren. Of een teelt uitspoelings-gevoelig is of niet, of een agrariër nu al grote stappen zet op verduurzamingsopgaven, zoals het verbeteren van waterkwaliteit: de korting blijft gelijk. Het staat haaks op de breed gedeelde oproep om tot Maatwerkaanpak te komen en illustreert hoe ver Brussel en Den Haag verwijderd zijn van de praktijk van het boerenerf.
Veel vragen en bezwaren tegen dit beleid
Joris Baecke: “Vanuit LTO hebben we veel vragen en bezwaren tegen dit beleid. We zullen die kenbaar maken richting de Tweede Kamer en hopen dat de Kamer heel kritisch wil kijken naar mogelijkheden om de implementatie van dit beleid verder vorm te geven. Dat de waterkwaliteit verder moet verbeteren staat niet ter discussie, maar dan kan en moet gebeuren met beleid dat boeren ook stimuleert om die stappen te zetten.”
Lees hier de inhoudelijke analyse van LTO van de Kamerbrief.
Bron: LTO Nederland
