De universiteit van Washington heeft onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om granen te ontwikkelen die meerdere groeiseizoenen meegaan. Is dit voor Nederlandse akkerbouwers die graan in hun bouwplan hebben een positieve ontwikkeling? Volgens Delphy-adviseur Paul Hooijman is dit een kansrijk onderzoek, maar niet direct iets wat de komende jaren gaat spelen in Nederland.
“Meerjarige teelten in de Nederlandse teeltrotaties zijn per definitie moeilijk in te passen. Vooral omdat veel telers één hoofdgewas hebben, bijvoorbeeld 1 op 3 of 1 op 4 aardappelen. Eigenlijk zijn in ons land gras en luzerne de enige maaivruchten die we in de teeltrotatie soms meerdere jaren laten staan.”
Voor- en nadelen meerjarige teelten
Telers die meerjarig gras en luzerne in hun bouwplan hebben opgenomen hebben daarmee wisselende ervaringen, zo stelt Hooijman: “De voordelen van deze meerjarige gewassen zijn onder andere meer: bodemstructuurverbetering en lagere grondbewerkingskosten. Een groot nadeel van meerjarige teelten – zoals luzerne – is onder andere de matige onkruidbestrijding (door maaien schoont de grond wel op, maar meerjarige onkruiden zijn lastiger te bestrijden). Dat kan in gras veelal wel. Nadeel van gras is echter weer dat de percelen vaak verhuurd zijn en dat er veel organische stof wordt afgevoerd richting de veehouder. Er wordt wel natuurlijk mest aangevoerd, maar dat compenseert de afvoer van organische stof niet. Beide teelten brengen meestal niet veel op. Grasland wordt vaak geruild tegen bijvoorbeeld aardappelpercelen en dan praat je weer over een heel andere situatie.”
“Voldoende herbiciden toelaten”
Volgens Hooijman kan het Amerikaanse onderzoek desondanks wél interessant zijn voor de toekomst van de akkerbouwsector in Nederland, mits er aan enkele voorwaarden wordt voldaan: “Meerjarige granen kunnen een kansje hebben, als er voldoende herbiciden in toegelaten zijn. Neem even aan dat stro verhakseld kan worden op het perceel, dan blijft er veel organische stof achter, waardoor de grond snel kan opknappen. Met andere woorden: meerjarige granen zijn wellicht interessant voor telers die luzerne verbouwen, als het meer opbrengt. Maar echt een uitbreiding ten koste van een andere teelt zie ik niet snel gebeuren.”
Limburgs praktijkonderzoek
Een aantal jaren terug is er ook in Nederland al (praktijk)onderzoek gedaan naar het verbouwen van meerjarige granen. Het ging de initiatiefnemers toen vooral om het beter vasthouden van mineralen door een betere beworteling en beperking van erosie op de hellende akkers in de regio Limburg. Delphy-adviseur Sjef Crijns was nauw betrokken bij die proef: “Het idee was dat meerjarige granen een bijdrage zouden kunnen leveren aan erosiebeperking. Teelttechnisch vielen de opbrengsten tegen. Die vielen – ook in het eerste jaar – veel lager uit dan bij normale granen. Zoals wij dat toen uitgeprobeerd hebben, zie ik weinig kansen hiervoor. Het moet wel voordelen bieden ten opzichte van gangbare teelt, omdat we die niet 1,2,3 konden ontdekken zijn we met de proef gestopt. Als er mogelijkheden zijn (vanuit dit Amerikaanse onderzoek, red.) om er een economisch rendabele teelt van te maken, dan wordt dat voor onze regio (Limburg) zeker wel weer interessanter.”
