Suiker Unie meldt deze week dat de laatste bieten deze week gerooid zijn. De bietencampagne zal nog een kleine drie weken duren. Een goed moment om – zo vlak voor de kerstdagen – terug te blikken op het bietenjaar 2016. De opbrengsten zijn zeer verschillend en dat heeft alles te maken met de wisselende omstandigheden. Zo wordt er in het oosten en noorden van het land door middel van iets dieper koppen geprobeerd de vorst uit de bieten te krijgen en zo geschikt te maken voor het leveren aan de hoop. Voor bietenteler Johan van Beek uit Voorne-Putten was 2016 een relatief rustig jaar: “Wij hebben hier geen extreme neerslag of droogte gehad. Wel hebben we veel last gehad van slakkenschade.”
Onderdekken
De vroege vorstperiode in november zorgde ervoor dat veel telers al snel moesten overgaan tot het onderdekken van de hoop. Voor Van Beek gold dat ook en dat was voor de Zuid-Hollandse akkerbouwer een unicum: “Ik heb dit jaar voor het eerst van mijn leven de bietenhoop ondergedekt. Tot nu toe heb ik altijd mazzel gehad en konden we in november (tijdens de derde ronde) al leveren. Als de levering dan toch een keer naar achteren werd geschoven en we leverde in de vierde ronde af, dan hadden we mazzel dat het niet vroor. En dit jaar hadden we voor het eerst pech dat het wel snel ging vriezen, dus dan moet je ineens voor het eerst – sinds ik het bedrijf van mijn vader heb overgenomen – de bietenhoop gaan onderdekken.”
Een kwalitatief verzorgde rooi van de bieten blijft steeds belangrijk met het oog op een goede bewaring. Het afdekken van de bietenhoop met bijvoorbeeld Toptex zorgt ervoor dat eventueel vocht uit de hoop kan verdwijnen, de bieten langer bewaard kunnen worden en er kan een aanzienlijke tarrareductie worden gerealiseerd. Doordat de bieten droog worden gehouden, blijft het suikerverlies beperkt. Het afdekken voorkomt echter niet al het suikerverlies. “Ik had ook liever eerder geleverd. We hadden ons ook ingeschreven voor de november-levering, maar kennelijk waren er zoveel boeren die dat ook wilde dat wij met het afleveren van onze bieten naar achteren zijn geschoven. Niet iedereen kan op hetzelfde moment leveren natuurlijk. Het is gewoon jammer, maar daar heb je zelf geen vat op.”
Van Beek schat in dat het afdekken nauwelijks effect zal hebben op de kwaliteit van zijn geleverde bieten: “De kilo’s zijn goed, maar op hoeveel ton we uitkomen is nu nog moeilijk in te schatten. Tijdens het rooien merkte ik wel dat de bunkers van de bietenrooiers vrij snel vol waren en dat de kiepers direct vol zaten.”
Slakkenschade
Het teeltseizoen kenmerkte zich door een hoge onkruid- en ziektedruk. Problemen die met name werden veroorzaakt door de grote neerslaghoeveelheid afgewisseld met zeer droge en warme perioden. In de omgeving waar Van Beek zijn bietenpercelen heeft, viel de schade echter behoorlijk mee: “Het was gewoon een goed groeiseizoen. Op sommige plekken in Nederland hebben ze echt heel veel water gehad, maar hier groeide de bieten heel gemakkelijk dit jaar”, aldus Van Beek.
Helemaal probleemloos was het bietenjaar voor Van Beek echter niet: “We hadden in het voorjaar behoorlijk wat slakkenschade. Op één perceel was dat echt een probleem.” Slakken vreten vooral aan de suikerbietplant in het kiemblad- en tweebladstadium. Hierdoor kunnen bietenplanten wegvallen. Soms is de oorzaak van de schade gemakkelijk te vinden als naaktslakken en slijmsporen zichtbaar zijn. Ook zeer veel kleine slakjes (0,5 cm groot) kunnen schade doen. Deze hele kleine slakjes zijn lastig te vinden. “De slakken hebben wel schade aangericht, maar niet zoveel dat ik moest overzaaien. Voor het mooie was het wel teveel natuurlijk.”
Omstandigheden die slakkenschade kunnen veroorzaken
Vooral op klei- en lösspercelen met een groenbemester, koolzaad, spruiten, graszaad, karwij of luzerne als voorvrucht komen vaak slakken voor. Datzelfde geldt ook voor percelen zonder kerende grondbewerking of akkers waarop groenbemesters en andersoortige gewasresten niet ondergeploegd worden. Ook kan een grof zaaibed, een hoog organische stofgehalte, sloten en grasland naast het bietenveld de aanwezigheid van slakken bevorderen. Slakkenschade komt bijna nooit voor op zand- en dalgronden en gronden waar in het voorjaar de hoofdgrondbewerking plaatsvindt. Van Beek: “Na de slakproblemen hebben de bieten zich prima hersteld en zijn ze goed doorgegroeid. Hoewel de bietencampagne voor ons nog niet helemaal is afgerond, durf ik nu al te spreken van een redelijk succesvol bietenjaar voor ons akkerbouwbedrijf.”
