25% meer plantruimte op uienbed met 5x2 duo-rijtjes

Loonbedrijf Vedelaar uit Nagele heeft een Kramer Proseeder voor het zaaien van uien op 2,25 meter met een werkbreedte voor drie bedden. Opvallend zijn de ‘ski sloffen’ aan de voor- en achterzijde van het zaai-element. Die vlakken de grond voor het kouter af en na het zaaien drukken die de zaai-voor licht aan. De ski’s zorgen voor een stabiele loop van het zaai-element en dat is een belangrijke factor voor een constante zaaikwaliteit.

Jaarlijks zaait het loonbedrijf zo’n 160 hectare uien in en op 1 april is de Proseeder voor het eerst dit jaar in actie gekomen aan de Visvijverweg (Lelystad) om voor Van Zanten V.O.F. een perceel van 5,5 hectare Dormo in te zaaien. De zaai capaciteit met de machine is volgens Joop Vedelaar 15 tot 25 hectare per dag. “Als je tien à vijftien mooie zaaidagen hebt in maart en april, dan heb je die snelheid ook wel nodig”.

Ski’s monteren

De machine is op maat gemaakt voor Vedelaar door Kramer B.V. uit Bant. “Er is niet één fabrikant die zaaimachines met zulke ski’s levert. Wij waren één van de eersten die een dergelijke zaaimachine hebben aangeschaft. In eerste instantie gebruikten we de ski’s ook bij het witlof zaaien en op basis van die positieve ervaringen hebben we eenzelfde uienzaaimachine bij Kramer laten maken. Ik zou niet meer terug willen naar een andere manier van zaaien. Doordat de achterste ski de zaaistrook aandrukt wordt de capillaire werking in de zaaistrook bevorderd”.

Risico op verslemping levert het aandrukken volgens Vedelaar niet op. “In de bovenlaag zijn nog voldoende kluitjes aanwezig en regenbuien die op deze gronden verslemping veroorzaken, daar helpt dan toch niets tegen”.

Elektrische aandrijving

Met de komst van de Proseeder heeft Vedelaar afscheid genomen van kettingaandrijving. Het zaaiwerk gaat nu veel sneller en nauwkeuriger. “Met één druk op de knop stellen we nu de gewenste zaaidichtheid in. Dat is handig omdat we zowel klanten met gele als met rode uien hebben en telers individuele wensen hebben ten aanzien van de plantafstand. Zo zaaien we rode uien met 3,1 eenheid in en bij gele uien hebben we klanten die tot 4,5 eenheid willen zaaien. De meeste telers gaan voor ‘gewoon’ de gangbare 3,6 à 3,7 eenheden per hectare” zo is de ervaring van Vedelaar. Bij het wisselen van ras is het opletten of het 1000 korrel gewicht van het nieuwe zaaizaad aanleiding is om de vacuümdruk in het zaaihuis bij te stellen om missers op de zaaischuif te voorkomen.

Maar ook het voor- en leegdraaien bij het wisselen van perceel of ras gaat snel. “Het zaaielement zet je vanuit de trekker aan en de restanten draai je zo uit het element. Ook hoeven we geen kettingen meer schoon te houden. Na verloop van tijd zie je toch dat die vuil aantrekken waardoor de afgifte ook onnauwkeuriger gaat verlopen. Blij dat we daar vanaf zijn’.

Plaatsspecifiek

De elektronica op de Proseeder biedt ook de mogelijkheid om plaatsspecifiek dikker (zwaardere klei) of dunner (lichtere klei) te zaaien. Maar over de effecten daarvan is nog te weinig praktijk informatie bekend volgens Vedelaar. Ook maken de uniforme percelen in Flevoland deze toepassing niet nodig.

Een toepassing die hij wel voor zich ziet is het plaatsspecifiek toedienen van Vydate tijdens het zaaien op basis van een taakkaart die met Verisscan is gemaakt om vrij levende aaltjes (trichodoriden) te bestrijden. De Proseeder machine is wel uitgerust met granulaatbakken waarmee ook een startmeststof direct kan worden meegezaaid.

Constante zaaikwaliteit

Waar een uienteler van diverse teeltomstandigheden afhankelijk is voor een geslaagde teelt (denk aan ras, bodemomstandigheden, neerslag, temperatuur, ziekte- en luizendruk, oogst- en bewaaromstandigheden) is een goede start en een uniforme opkomst bij het inzaaien een factor die in hoge mate wel goed stuurbaar is.

Waar de al benoemde ski’s zorgen voor stabiliteit van het zaai-element – en daarmee voor een constante zaaidiepte – daar zorgen pengewichten voor een constante druk op de aandrukwielen. De aandrukwielen zijn onafhankelijk in het zaai-element opgehangen zodat overal het uienzaad met hetzelfde gewicht aangedrukt wordt wat een goede vochtopname een snelle ontkieming stimuleert.

Vaste zaai-instelling op 2,25 meter

De Proseeder is vast afgesteld op het zaaien van 2,25 meter bedden. Per bed worden er 5×2 duo-rijtjes gezaaid. De onderlinge afstand in de duo rij is 7,5 centimeter. Het zaaien gebeurt per zaaistrook met een tandemkouter. Per bed worden er dus effectief tien rijtjes ingezaaid (5×2). Vedelaar werkt het liefst met een zaaidiepte die varieert tussen de twee à drie centimeter. “Met de droge lentes van de afgelopen jaren kiest ik het liefst voor zekerheid en niet zo snel voor ondieper zaaien”.

25% meer plantruimte door 5×2 duo-rijtjes

Vedelaar is overtuigd van de meerwaarde van deze teeltwijze. “Eerder zaaiden wij acht rijtjes per bed in, maar zagen we dat de middelste rijen duidelijk achterbleven. Met 5×2 rijtjes creëer je overal een ‘buitenrijtje’ waar maximaal zon en lucht bij de uienplanten kan komen. De onderlinge rijafstand tussen de duo-rijen is circa 47 centimeter en dat maakt het schoffelen desgewenst ook makkelijker”.

Als je uitgaat van de gemiddelde (alom) geadviseerde plantdichtheid van 80 planten/m2 dan kom je bij 5×2 duo-rijtjes in een 2,25 meter bed op een 18 planten per strekkende meter uit. Ten opzichte van de ‘reguliere’ acht rijtjes op 2,25 meter met een gemiddelde van 24 plantjes per strekkende meter, is er in het 5×2 rijtjes systeem dus een lichtere stand in de rij van circa 25%. Hierdoor krijgen de uien volop groeiruimte bij een gelijkblijvende plantdichtheid per m2 wat resulteert in grovere en egalere uien”.

Dormo

John van Zanten is tevreden over de zaaibedbereiding dit jaar. Door de vorst valt de grond goed uit elkaar. De inzet van de vorenpakker en licht kopeggen resulteert in een luchtig zaaibed met een goede verhouding tussen losse grond en lichte kluitjes, waarin mooie zaaivoren getrokken kunnen worden. Van Zanten kiest voor Dormo vanwege de superieure hardheid bij lang bewaren waardoor hij flexibel blijft om het juiste verkoopmoment te bepalen laat in het bewaarseizoen. Als startmeststof wordt DCM VIVISOL Minigran tijdens het zaaien toegevoegd om bodemfosfor vrij te maken voor de beworteling.