WUR Open Teelten en Delphy organiseerden op 20 september 2022 een Praktijkdag op proefbedrijf Vredepeel, met als centraal thema ‘Bodem en Nutriënten Kringlopen’. Onder de vlag ‘van onderzoek naar praktijk’, zijn resultaten besproken van praktijkdemo’s uit het project Leve(n)de Bodem Brabant naast die van een brede selectie van lopende onderzoeksprogramma’s van derden.
Tijdens de dag kwam een breed scala aan onderwerpen aan bod, zoals de eerste resultaten van de aangelegde demovelden bij telers waarin diverse innovatieve maatregelen zijn toegepast in de praktijk.
Demo’s Leve(n)de Bodem Brabant
Binnen het project Leve(n)de Bodem Brabant zijn bij telers demovelden aangelegd om opeenvolgende jaren te volgen welke maatregelen de organische stof toestand van de bodem verbeteren. De maatregelen zijn onder andere grondbewerking (NKG vs. ploegen), groenbemesterkeuze en toepassing van bodemverbeteraars. Met innovatieve metingen aan de bodem en observaties aan het gewas worden de effecten gevolgd. Enkele resultaten zijn het gebruik van kleimineralen om het vochtvasthoudende vermogen van de zandbodem te verbeteren. Naast de synergie tussen grondbewerkingen en groenbemesters. Een passende grondbewerking zorgt ervoor dat diepwortelende groenbemesters stikstof uit diepere bodemlagen opnemen, en terug in de teeltlaag brengen. Verder geven verschillende groenbemester mengsels op rivier- en zeekleigronden in NKG-systemen duidelijk variatie in activiteit van het bodemleven.
Bokashi
Momenteel staat ook de toepassing van Bokashi sterk in de belangstelling, waar onderzoeker Gerard Korthals dieper op inging. Bokashi is een organische stof vergelijkbaar met compost, maar minder ver verteerd. Het is het voorverteerde eindproduct van een fermentatieproces en niet het doorverteerde eindproduct van een composteringsproces. Het fermentatieproces vraagt minder tijd en de temperaturen in de hoop zijn niet hoger dan 35 graden Celsius. Bokashi’s en andere bodemverbeteraars genieten steeds meer belangstelling.
Gerard Korthals (WUR) vergeleek in veldproeven in 2021 vijf soorten bokashi met als vergelijking een standaardgift rundveedrijfmest met aanvullend geen kunstmest in de vorm van KAS, 33% N (als KAS), 66% N en 100% N. Die 100 procent is de behoefte van het betreffende (maïs)gewas dat geteeld is. In de vergelijkende veldproef lag onder andere ook keurcompost. De bokashi’s zijn gedoseerd met 10 ton en 50 ton per hectare, net als de keurcompost. Voordat de producten op zand-, dal- en kleigrond half maart werden toegediend is eerst de biologische bodemdiversiteit in kaart gebracht. Vervolgens is eind september naar de eerste effecten gekeken.
Resultaten
Qua resultaten ging het om bodemvruchtbaarheid, aanwezigheid van micro-organismen en schadelijke en nuttige aaltjes. De eerste indruk is dat het toevoegen van organische stof, in welke vorm dan ook, leidt tot meer schimmels in de bodem en dat is een maat voor de bodemvruchtbaarheid en biodiversiteit. Ook ten aanzien van de hoeveelheid bacterie-etende aaltjes als maat voor bodemvruchtbaarheid en biodiversiteit zit een lichte tendens van meer (biomassa) aan aaltjes. Het object van 50 ton organisch materiaal verwerkt met een compostverbeteraar (compost-O) geeft als enige een significant beter resultaat in hoeveelheid bacterie-etende aaltjes en biomassa aan aaltjes.
Kringlooplandbouw
Deze onderwerpen sluiten aan bij een breder kader waarin we meer richting kringlooplandbouw moeten. In de presentatie van Oscar Schouwmans onder de titel: ‘Evaluatiekader Organische meststoffen’ werden een aantal meetmethoden besproken, die op een eenvoudige wijze de verschillende kwaliteiten organische (rest)stromen vrij goed kunnen beschrijven.
Nieuwe meetmethoden
Aansluitend op deze inleiding gaf Milan Franssen een perspectief van nieuwe meetmethoden, die meer inzicht kunnen verschaffen in de werking van stabiele organische stoffracties in de bodem. Momenteel zijn er al diverse eenvoudige tools beschikbaar, die inzicht geven in organische stofbalansen, onder andere ontwikkeld in het project ‘Beter Bodembeheer’, een mooi instrument om te sturen op organische stof management voor een ondernemer.
Systeemonderzoek
Op de proefvelden van Vredepeel zijn al vele jaren in het Systeemonderzoek de effecten van organische stof bemesting op de voet gevolgd. Naast deze onderwerpen kwamen presentaties over ziektewerendheid van organische stof aan de orde zoals toepassingen van bermmaaisel en compost.
Al met al was het een geslaagde bijeenkomst waar veel kennis kon zijn uitgewisseld tussen praktijk en onderzoek.
Bron: Delphy
