Eenvoudige aanpassingen leiden al tot veel minder normoverschrijdingen van gewasbeschermingsmiddelen in oppervlaktewateren. “Telers, ga goed voorbereid het nieuwe teeltseizoen in!”, was de hoofdboodschap van het webinar ‘Emissiereductie, zo doe je dat!’.
Door structurele normoverschrijdingen staan steeds meer middelen op de tocht, gaf tafelhost Peter Knippels (LTO Nederland) als aftrap van het webinar aan. Hij verwees daarbij naar een aankondiging van het Ctgb, eind december 2024. Vervolgens liet hij overzichten van stoffen zien die normoverschrijdend zijn aangetroffen. “Deze kunnen we niet missen”, reageerde akkerbouwer Sjaak Huetink uit Lemelerveld. “Zonder deze middelen wordt een aantal teelten heel problematisch”, luidde de aanvulling van Wim in ’t Veld, emissiecoach bij een project van DAW, Hollandse Delta, KAVB en LTO Noord op de Zuid-Hollandse Eilanden.
Niet scherp genoeg
In ’t Veld deed de projectopzet uit de doeken: extra meetpunten, snellere terugkoppeling van meetresultaten van het waterschap en bezoek van alle telers door een emissiecoach. Die trof hoofdzakelijk goedwillende telers, die desondanks niet scherp genoeg waren met maatregelen. In ’t Veld: ”Telers gaven vooraf aan correct te handelen. Toch gaat het vaak fout met het stallen en reinigen van de veldspuit. Met een eenvoudig proefje toonden we aan dat het hierbij snel mis gaat en middelen afstromen naar de sloot. Dit is laaghangend fruit, zorg dat dit steeds in orde is!”
Huetink erkende dat het bij hem ook wel eens fout ging. Totdat een onderzoek aantoonde hoe verontreinigd water van het erf naar de sloot liep. “Dus: de tank binnen stallen en vullen. Een vloeistofdichte vloer. Een wasplaats voor de spuitmachine en het erf anders ingericht”, somde hij enkele aanpassingen aan. Met succes: “Bij volgende metingen was het water schoon.” Zo doe je dat!
Inspectieresultaten NVWA
Martine van IJzendoorn van de NVWA gaf eveneens een opsomming van maatregelen. Zij vertelde over resultaten van NVWA-inspecties, deels gericht op het toepassen van middelen op het perceel, en deels bedrijfsinspecties. Bij inspecties op het veld voldeed in de akkerbouw ongeveer een derde van de telers niet. Ze hadden bijvoorbeeld geen kantdop of deze stond niet aan, de juiste driftreductie ontbrak, het wettelijk gebruiksvoorschrift werd niet nageleefd, of er was geen bewijs van vakbekwaamheid. “Lees de voorschriften en het etiket goed door. Pas de middelen correct toe, met de juiste instelling van de spuitapparatuur. Pas verplichte teeltvrije zones toe. Let op in grondwaterschermingsgebieden welke middelen niet zijn toegestaan. Heb je vakbekwaamheidsbewijs en de spuitkeuring op orde”, somde ze op.
Spreek je buurman aan
Presentaties over inspectieresultaten aan groepen telers resulteren in goede gesprekken, zo ervaart Van IJzendoorn. En ook in verontwaardiging bij deelnemers, over collega’s die nalatig bleken. Vaak weten telers zelf wel waar ze de mist in gaan, was de overtuiging aan tafel. Het blijkt lastig om de buurman erop aan te spreken, zo klonk het. Dat is ook voor adviseurs het geval bij hun klanten, vulde Tjeerd Hoekstra (DAW) aan. “Ik proef daarin terughoudendheid om hun klantrelatie niet te schaden. Terwijl juist die adviseurs goed mee kunnen denken over hoe het beter kan.”
Gebiedsgerichte aanpak
Net als In ’t Veld is Hoekstra betrokken bij een gebiedsgericht aanpak, maar dan in het werkgebied van Wetterskip Fryslân. Ook hier extra metingen en een snellere terugkoppeling van meetresultaten. En telers die samen die resultaten beoordelen en extra maatregelen nemen om overschrijdingen te voorkomen. Hoekstra: “Bijvoorbeeld met een infiltratiegeul: voorkom dat water rechtsreeks vanaf het perceel via een greppel een sloot in kan stromen.” Hoekstra vertelde over het initiatief Waterdichte Kaders van een aantal organisaties, die samen met een gebiedsgerichte aanpak tot betere waterkwaliteit willen komen.
Volgens In ’t Veld gaat dit succes opleveren: “Het gaat dan om je eigen gebied waar je woont en werkt, waar telers goed mee om willen gaan. Ik ben ervan overtuigd dat we samen de normoverschrijdingen tot een minimum kunnen terugbrengen.”
Meer informatie
Het webinar terugkijken kan hier.
Het webinar is een activiteit van #Emissiereductiesprint, een campagne van BO Akkerbouw, DAW en LTO Nederland. Meer informatie en tips is te vinden op de campagnepagina, bij de Toolbox Water en de zelfinspectietool en de video ‘Ons toezicht Gewasbescherming’ van de NVWA.
Bron: LTO Nederland
