Residuen van bestrijdingsmiddelen in levensmiddelen

Binnen de EU is vastgesteld hoeveel residu van bestrijdingsmiddelen er in levensmiddelen mag zitten. De wettelijke limiet geldt voor alle levensmiddelen die in de EU worden verkocht, verhandeld, opgeslagen, geïmporteerd, verwerkt, geproduceerd of getransporteerd. In Nederland houdt de NVWA toezicht op de Maximum Residu Limieten (MRL’s) voor levensmiddelen. Ze doen dit via steekproeven bij levensmiddelenbedrijven.

In het kort

In 2021 namen de NVWA monsters bij 453 Nederlandse levensmiddelenexploitanten. In totaal ging het om 3080 levensmiddelen. Bij 93 producten werd de Maximum Residu Limiet (MRL) overschreden. Deze producten mochten niet verhandeld worden.

Aan de EU-buitengrens, bij Nederlandse (lucht)havens, bemonsterden ze 812 levensmiddelen. Hiervan voldeden er 66 niet aan de MRL. Deze producten mochten niet geïmporteerd worden. Producten van buiten de EU bleken vaker niet aan de eisen te voldoen dan producten van EU-teelt. Dit komt waarschijnlijk doordat de producten lang onderweg zijn en tijdens het transport bestrijdingsmiddelen worden gebruikt om bederf tegen te gaan. Ook gelden er andere wettelijke eisen in landen buiten de EU.

Bij 27 monsters constateerden ze dat deze meer residu bevatten dan een consument in korte tijd binnen mag krijgen. Daardoor ontstond een risico voor de volksgezondheid. Het ging om producten die al in de handel waren. Dit is een ernstige overtreding. NVWA heeft de overtreders een bestuurlijke boete (BB) gegeven.

Inspectieresultaten

NVWA neemt monsters bij onder andere winkelketens, industriële bedrijven, groothandels, veilingen en distributiecentra. Na bemonstering volgt een laboratoriumanalyse. Als de Maximum Residu Limiet (MRL) is overschreden, mag het product niet verhandeld worden. De betreffende levensmiddelenexploitanten krijgen een schriftelijke waarschuwing (SW) óf, bij een ernstige overtreding, een bestuurlijke boete (BB).

Producten van buiten de EU moeten voldoen aan de wettelijke EU-limieten. Wanneer de NVWA aan de EU-buitengrens een product ontdekken dat niet voldoet aan de limieten, wordt de import van dit product geweigerd.

Tabel 1: inspecties naar residuen van bestrijdingsmiddelen in levensmiddelen

Levensmiddelen	Aantal	# > MRL	% > MRL	Maatregel
Product op Nederlandse markt	3080	93	3%	SW (2%) en BB (1%)
Product bij (lucht)havens tbv import in EU	812	66	8%	Import geweigerd
Totaal	3892	159	4%

Meer residu dan consument in korte tijd binnen mag krijgen

Bij 27 monsters (0,8 procent) van producten die al in de handel waren, constateerden ze een overschrijding van de gezondheidskundige grenswaarde voor kortdurende blootstelling. De overtreder ontvangt hiervoor een bestuurlijke boete. Is het product gedistribueerd binnen de EU? Dan stelt Nederland een RASFF-alert op. RASFF is een systeem om andere EU-lidstaten snel te waarschuwen voor onveilige producten. In 2021 is dat voor twaalf producten gebeurd (0,4 procent van het totaal). Het ging grotendeels om producten van buiten de EU.

RASFF Alert	Aantal
Sinaasappels	4
Peren	2
Druiven	1
Wijnblad	1
Mango	1
Spinazie (vernonia)	1
Bittere meloen (sopropo)	1
Tropisch knolgewas (yams)	1

Babyvoeding

Voor peuter- en zuigelingvoeding gelden andere limieten. Deze mogen geen bestrijdingsmiddelen bevatten met een concentratie hoger dan 0,01 mg/kg. NVWA controleerd dit ieder jaar via steekproeven. In 2021 voldeden alle 75 gecontroleerde producten aan de wettelijke limiet.

Meetresultaten in de bijlagen

In de bijlagen staan de individuele inspectieresultaten van de steekproeven. NVWA onderzocht vrijwel alle monsters met een multi-residu methode die residuen van circa 400 bestrijdingsmiddelen kan aantonen.

Bekijk de individuele analyseresultaten van monsters van levensmiddelen 2021.

Bekijk de individuele analyseresultaten van levensmiddelen aan de buitengrens van de EU 2021.

Staan er achter een product in de kolom “Analyse” geen residuen? Dan is er geen enkel residu van een bestrijdingsmiddel in dit product gevonden. In totaal is dat in 1099 producten het geval.
In de kolom “Resultaat” wordt weergegeven of een gevonden residu voldoet aan de MRL. Staat er “niet-conform” in de kolom “Resultaat”? Dan zijn in het product 1 of meerdere residuen boven MRL gevonden. Het product voldoet niet aan de wettelijke limiet en NVWA heeft handhavend opgetreden.
Staat er in de kolom “Resultaat” achter een product “niet-conform*” (met asterisk)? Dan voldeed het product misschien niet aan de wettelijke limiet. Maar omdat NVWA een meetonzekerheid van 50 procent aanhoudt, is dat niet zeker. NVWA kan in zo’n situatie niet handhaven.

De resultaten zijn niet representatief voor een bepaald bedrijf of product. Daarvoor is de steekproef te klein. NVWA is wettelijk verplicht om deze gegevens openbaar te maken op internet. Dit gebeurt ook in andere EU-lidstaten.

Maatregelen

In totaal voldeden 93 producten niet aan de Maximum Residu Limiet (MRL). Voor 62 van deze producten gaf de NVWA een schriftelijke waarschuwing aan de betreffende levensmiddelenexploitant. Voor 31 producten gaven ze een bestuurlijke boete (BB).

Op Nederlandse (lucht)havens zag NVWA 66 producten die niet voldeden aan de MRL. Hiervan werd de import geweigerd.

Vervolgaanpak

De NVWA blijft residuen van bestrijdingsmiddelen controleren via steekproeven. De steekproeven zijn risico-gestuurd. Dat betekent dat ze vaker controles doen bij de volgende producten:

producten die veel geconsumeerd worden, bijvoorbeeld zuigelingenvoeding, aardappels en peren
producten die in grote hoeveelheden worden ingevoerd
producten waarvan er veel in Nederland worden geproduceerd
producten die door de EU zijn geselecteerd voor monstername
producten die in het verleden vaker boven de wettelijke limiet uit kwamen

Bijlagen

Bron: NVWA

Deel dit artikel