Wateroverlast tijdens de oogst, lange perioden met vorst in de afgelopen winter en hele lange droogte in deze zomer. Extreme weertypen bepalen het huidige weerbeeld. Eigenlijk kan niemand er nog langer omheen: er is sprake van klimaatverandering.
Ook voor de akkerbouwteelten kan dit op termijn gevolgen hebben. Voorheen werden bouwplannen, rassenkeuzes, inzaaimomenten en de oogst afgestemd op het vochtige klimaat waar Nederland zo bekend om stond. Maar dit vochtige klimaat is niet langer de standaard. In de rubriek ‘Actuele Akkervraag’ laat Delphy projectmanager Jacob Dogterom zijn licht schijnen over de eventuele gevolgen op lange termijn.
Gaat deze klimaatverandering ook zorgen voor een teeltplan?
“Misschien wel. Mensen denken er wel over na en vragen zich af hoe dit verder gaat. Is dit nou echt een voorbeeld van klimaatverandering en moet ik volgend jaar kiezen voor droogte resistente rassen. De vraag is natuurlijk in hoeverre die dan beschikbaar zijn. Wellicht kiezen sommige akkerbouwers voor quinoa en veldbonen in plaats van uien en aardappelen. Goede ondernemers zien in elke situatie weer kansen. Ik kan me ook goed voorstellen dat bepaalde telers gaan investeren in irrigatiesystemen, zoals drip-irrigatie. In Spanje ligt ook alles onder drip, dus misschien gaan we in Nederland ook wel die kant op.”
Heeft klimaatverandering effect op de gewasbescherming en onkruidbestrijding?
“Daarover is recent een hele discussie geweest op de interne app van onze akkerbouwadviseurs. Er werd openlijk gesproken over grotere intervallen voor de phytophthorabestrijding tijdens lange droogteperioden. Iedereen is het erover eens dat dat – bij extreme droogte zoals in dit seizoen – gewoon kan. Zelfs bij beregening kan de interval van een paar dagen worden opgeschroefd naar een week, want door de droogte is er gewoon weinig kans op infecties. Er was tijdens deze droge zomer duidelijk minder phytophthoradruk dan in andere teeltjaren.”
Past iedereen zich moeiteloos aan als er dergelijke extremen optreden?
“Nee, niet moeiteloos, de meeste ondernemers houden vast aan de ‘geprogrammeerde’ vaste procedures en vinden het eng om daar vanaf te wijken. Bij Delphy pleiten we daarom al jaren voor: kijk, weet en meet. En ga daar naar handelen. Doe niks op de automatische piloot. Dat zagen we dit jaar ook weer bij de luizenbestrijding. In juli was er weliswaar veel afkeur vanwege luizen, waardoor veel telers ervoor gekozen hebben de luizenbestrijding gelijk mee te nemen in het spuitplan. Maar wij zeggen altijd: kijk eerst of er wel luizen zijn en ga dan pas aan de slag.”
Welke oplossingen zijn er nu al voorhanden?
“Een aantal jaren geleden zijn we in samenwerking met Grimme bezig geweest met een beddenvormer die bredere ruggen voor aardappels maakt waarvoor ze meer vocht vasthouden. Ook in uien wordt nu geëxperimenteerd met ruggenteelt. Dat soort vragen komen nu de zomers warmer worden wel naar boven. We zien dat ondernemers wel bezig zijn met het klimaat. Dat wordt natuurlijk ook gestimuleerd door de droogte van deze zomer. De komende tijd zal Delphy dan ook discussies aangaan waarbij we exact deze vraag gaan stellen: hoe kunnen telers anticiperen op klimaatverandering? En daarbij zullen ook bepaalde teelttechnieken aan de orde komen.”
Zullen er volgend jaar totaal andere bouwplannen zijn vanwege deze hete en droge zomer?
“Nee, dat verwacht ik niet. Zo snel gaat dat niet. We zitten toch een beetje aan de traditionele bouwplannen met aardappelen, uien, granen en suikerbieten vast vanwege de afzetkanalen die we hebben. We zien wel steeds meer telers die toch wat nieuwe (eiwit)gewassen gaan uitproberen. Dat heeft allemaal met elkaar te maken. Maar voordat er echt een blijvende verandering gaat plaatsvinden in de gewas- of rassenkeuze zijn we al gauw vijf jaar verder.”
Wat gaat Delphy in die tussentijd doen?
“Het is vooral te hopen dat deze droogte geen jaarlijks terugkerend iets gaat worden. Veel ondernemers – zeker die met grote arealen – hebben 24-uur lang haspels laten draaien om het verdorrende gewas nog enigszins te redden. Iedereen heeft gewoon ontzettend veel stress gehad. Daarom willen we als Delphy de komende tijd ook meer aandacht gaan besteden aan de klimaatontwikkelingen. Niet alleen door te kijken naar de mogelijkheid om andere gewassen te telen, maar ook door de inzet van irrigatietechnieken en het verbeteren van de bodemstructuur voor een optimale waterhuishouding.”
