Aan water geen gebrek in Nederland. Wel aan het hebben van voldoende water van goede kwaliteit op het juiste moment. En dat is nu precies waar de crux zit. Wat is de rol van akkerbouwers en hoe kunnen zij bijdragen aan het beperken van wateroverlast? Je leest het in dit opinieartikel.
Extreme weersituaties nemen toe
De afgelopen jaren zagen we behoorlijke weersextremen. Drie jaren van droogte en in het afgelopen jaar hevige neerslag. Ook verder terug in de tijd waren er pieken en dalen, maar de rode draad is dat de extremen toenemen en dat er steeds meer regen valt (zie figuur 1). Neerslagpatronen verschuiven met soms een droog voorjaar en nat najaar, terwijl juist in het groeiseizoen water nodig is. En in het najaar tijdens de oogst zien we liever een drogere periode.
Watermanagement steeds belangrijker
Hoe kun je als akkerbouwer omgaan met weersextremen? Bij hevige neerslag zal het overschot aan water snel het perceel moeten verlaten om de gewassen niet te laten bederven. Bij droogte in het groeiseizoen is beregening noodzakelijk, maar hangt het af van de beschikbaarheid van voldoende water en natuurlijk de waterkwaliteit. Regionale beregeningsverboden en toenemende verzilting in de kustregio’s maken het in zo’n situatie nog uitdagender. Dat betekent voor akkerbouwers dat watermanagement een steeds belangrijker rol zal innemen. Rabobank geeft je drie tips voor innovatief watermanagement:
1. Investeer in innovatieve technische oplossingen
Als eerste reactie op de droogte in 2018 zagen we vooral veel investeringen in haspels. De afgelopen jaren komen hier steeds meer innovatieve technische oplossingen bij om beter om te gaan met watermanagement op het bedrijf. Denk aan methoden als peilgestuurde drainage en druppelirrigatie. Zo ga je efficiënter om met de beschikbaarheid van water en houd je voldoende kg-opbrengst van je gewas.
Daniel Cerfontaine over druppelirrigatie
Ondernemer Daniel Cerfontaine uit het zuiden van Limburg past met succes druppelirrigatie toe op zijn bedrijf. In de video vertelt hij waarom hij dit toepast bij het zaaien en welke voordelen het geeft.
2 Pas je bouwplan aan
Over het algemeen geldt dat extensiveren van je bouwplan bijdraagt aan een betere bodemkwaliteit. Vooral aardappelen en suikerbieten nemen veel stoffen op uit de grond. Daarom is het goed om voldoende af te wisselen met rustgewassen zoals granen en vlinderbloemigen.
“Het extensiveren van je bouwplan draagt bij aan een betere bodemkwaliteit”
Andere aanpassing het bouwplan is te kijken naar droogtegevoelige gewassen. Wanneer je deze gewassen teelt op percelen waar je niet kunt beregenen, loop je hiermee extra risico’s voor een lagere oogst.
3 Verbeter de kwaliteit van je bodem
Uiteraard is het belangrijk dat je bodem voldoende water kan vasthouden. Een goede bodemkwaliteit met voldoende organische stof en geen verstorende lagen (deze zorgen voor waterstagnatie), maakt je minder afhankelijk van beregenen en kunnen gewassen in een droge periode van voldoende water voorzien. Ook in tijden met wateroverschot stroomt het water sneller naar diepere lagen in de grond. Dit vraagt extra inspanningen en een wat langere adem. Resultaten in verbeterde bodemkwaliteit zijn namelijk niet gelijk al na één jaar zichtbaar. Toch is het de moeite waard om steeds meer ‘zelfvoorzienend’ te worden in je eigen waterbehoefte, omdat bij waterschaarste de landbouw minder aanspraak kan maken op water (zie verdringingsreeks categorie 3 en 4).
Maatschappelijke rol
Investeren in innovatief watermanagement is niet alleen belangrijk voor de akkerbouwsector, maar voor de hele maatschappij. Naast de productie van gezond voedsel, kunnen goede landbouwbodems helpen bij het vastleggen van koolstof, het bufferen van hevige neerslag en bij hevige neerval wateroverlast en overstromingen beperken. Hiermee levert de landbouw een waardevolle dienst aan de maatschappij.
