De samenwerking tussen akkerbouwers en veehouders blijkt een krachtige manier om natuur- en milieudoelen binnen de landbouw dichterbij te brengen. De praktijk laat zien dat het kan, maar dat het succes sterk afhangt van communicatie, maatwerk en beleid dat beter aansluit op wat er op het boerenerf gebeurt.
Dat zijn de belangrijkste inzichten uit een vierdelige webinarserie die dit voorjaar werd georganiseerd door Groen Kennisnet, in samenwerking met de regieorganisatie GLB en de PAVEx-pilots. Onder leiding van Chantal Everaardt (RTV Oost) kwamen onderzoekers, pilotleiders en boeren aan het woord over de samenwerking tussen sectoren en de rol van doelsturing en kritische prestatie-indicatoren (KPI’s).
De PAVEx-pilots, waarin akkerbouwers en veehouders samenwerken met Wageningen University & Research (WUR), lopen nog tot december 2025. Op 13 november vindt het eindsymposium plaats in Lelystad, waar de resultaten worden gedeeld en vooruit wordt gekeken naar vervolgprojecten. Hieronder blikken we nog even terug op deze succesvolle reeks.
Communicatie als basis voor succesvolle samenwerking
Een goede samenwerking begint bij vertrouwen en heldere communicatie. Binnen de PAVEx-pilots variëren de samenwerkingen sterk per regio en doel. Onderzoekers Rianne van Zandbrink (WUR) en Zwier van der Vegte (Agro-Innovatiecentrum De Marke) benadrukten dat er geen universele blauwdruk bestaat. Succesvolle initiatieven groeien vaak geleidelijk, vanuit een gedeelde motivatie: ecologisch, economisch of sociaal.
Samenwerking als kans voor natuurdoelen
Volgens Marie Wesselink, Wim van Dijk (WUR) en Ronald Luijkx (PAVEx Peel) biedt samenwerking veel kansen om kringlopen te sluiten en bodem- en waterkwaliteit te verbeteren. Door bouwplannen op elkaar af te stemmen, kunnen nutriënten efficiënter worden benut en emissies worden beperkt. Wel bleek dat regelgeving samenwerking soms belemmert. “Meten, leren en bijsturen is essentieel om samen stappen te zetten,” aldus de sprekers.
KPI’s als meetinstrument voor duurzame landbouw
Onderzoekers Joan Reijs en Heleen van Kernebeek (WUR) bespraken de rol van kritische prestatie-indicatoren (KPI’s). KPI’s helpen bij het meten van duurzaamheid, maar de juiste balans tussen uniformiteit en maatwerk blijft een uitdaging. Minder administratieve lasten en meer focus op doelen in plaats van regels zijn daarbij belangrijk. KPI’s moeten boeren helpen, niet belasten, en moeten blijven aansluiten bij de praktijk.
Doelsturing vraagt vertrouwen en waardering
In het vierde webinar gingen beleidsmakers en sectorvertegenwoordigers met elkaar in gesprek over doelsturing in de landbouw. Hinke de Groot (LVVN), IJsbrand Snoeij (ReGeNL, Markemodel) en Jos Verstraten (LTO Nederland) concludeerden dat de overgang van middelenbeleid naar doelenbeleid kansen biedt. Boeren krijgen meer eigen verantwoordelijkheid, maar dat vraagt vertrouwen, ruimte voor leren en waardering voor resultaten.
Blik op de toekomst
De PAVEx-pilots laten zien dat samenwerking in de praktijk werkt, mits er ruimte is voor maatwerk en kennisuitwisseling. De opgedane inzichten vormen waardevolle bouwstenen voor toekomstig beleid binnen het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).
Op 13 november vindt er een eindsymposium plaats van het PAVEx-project in Lelystad, meld je snel aan via de agenda van Groen Kennisnet.
Bron: Groen Kennisnet
