De biodiversiteit en de insectenstand op het platteland staan zwaar onder druk. Juist boeren kunnen daar een grote bijdrage leveren aan het versterken van de biodiversiteit in het landelijk gebied. Biologische foodcoop Odin helpt biologische en biodynamische boeren met onderzoek naar de natuurwaarden op hun bedrijf en adviezen voor maatregelen waarmee ze de biodiversiteit kunnen verhogen en de financiering daarvan.
Onlangs zijn nieuwe onderzoeken op boerenbedrijven afgerond. Een aantal van de bedrijven heeft al maatregelen genomen om de biodiversiteit te versterken.
Natuurwaardenonderzoek boerderijen
In 2022 heeft Odin in samenwerking met De Traay op drie biologische bedrijven waar Odin bijenvolken staan, verkennend onderzoek laten doen naar de natuurwaarden daar, namelijk De Zonnehorst, Almere Vliervelden en Fruitweelde. Dit onderzoek werd uitgevoerd door ecologisch adviesbureau Bunskoek Natuurlijk, samen met gerenommeerd insectenexpert Kees Goudsmit. In 2021 waren er al twee onderzoeken gehouden bij de biodynamische boerderijen Warmonderhof en Maatschap Vos.
Resultaten onderzoek
Op de vijf boerderijen zijn aanwezige soorten flora, insecten, vogels, zoogdieren, reptielen en amfibieën in beeld gebracht. Speciale aandacht ging uit naar wilde bestuivers zoals bijen en zweefvliegen. Deze hebben een belangrijke functie bij de bestuiving van gewassen en zweefvliegen ook in de plaagbestrijding. Het globale beeld is dat de algemene soorten, die goed om kunnen gaan met de dynamiek op een agrarisch bedrijf, op alle onderzochte bedrijven goed vertegenwoordigd zijn. Daarnaast werden diverse minder algemene bijensoorten waargenomen met welluidende namen als Klaverdikpoot, Kleine harsbij en Breedbandgroefbij.
Wel zijn er individuele verschillen. Op bijvoorbeeld het wat oudere, kleine tuinbouwbedrijf De Zonnehorst bij Punthorst, is er veel meer variatie in biodiversiteit en zijn meer zeldzame soorten waargenomen dan bij het nog in ontwikkeling zijnde nieuwe akkerbouwbedrijf Almere Vliervelden (genomineerd voor de EKOLand Innovatieprijs). De resultaten zullen door Odin gepresenteerd zijn in een workshop tijdens de Biobeurs en met de boeren en de Odin hulpimkers.
Adviezen biodiversiteit en financiering
De adviezen verschillen per bedrijf. Voor veel bedrijven geldt het advies om een amfibieënpoel aan te leggen en van de uitgegraven grond een aarden wal te aan te leggen waar wilde bijen, graafwespen en andere insecten nesten in kunnen maken. Andere adviezen zijn bijvoorbeeld het aanleggen van broeihopen van maaisel als verblijfplaats voor Ringslangen, het ophangen van vleermuiskasten of het aanpassen van het maai- of oogstbeleid voor een meer geschikte leefomgeving voor vogels. Maar ook voor de financiering van de maatregelen zijn adviezen gegeven, onder andere voor het aanvragen van vergoedingen in het kader van provinciale of regionale regelingen.
Monitoring biodiversiteit door citizen science
Voor alle onderzochte bedrijven zijn gebieden aangemaakt op het natuurplatform Waarneming.nl. Hier kunnen natuurliefhebbers laagdrempelig waarnemingen van planten en dieren doorgeven, zodat door deze vorm van citizen science een nog completer beeld kan ontstaan van de flora en fauna op de onderzochte boerderijen.
Odin imkerij & De Traay
De natuurwaardenonderzoeken in 2021 en 2022 zijn uitgevoerd in opdracht van de Odin imkerij, op vijf van de in totaal 26 locaties waar Odin bijenvolken staan. Odin imker Jos Willemse werkt daar met hulpimkers en boeren aan het verhogen van de biodiversiteit voor insecten. Het is de intentie van Odin om in de komende jaren bij meer Odin bijenboeren natuurwaardenonderzoeken te laten uitvoeren en daar samen met leden van coöperatie Odin te helpen met het aanleggen van landschapselementen om de leefomgeving voor wilde planten en dieren verder te verbeteren. Het natuurwaardenonderzoek wordt gesponsord door de Vrienden van de Odin imkerij en De Traay.
Bron: Odin
