Hoe maak je onvruchtbare bodems (weer) bruikbaar? Is het echt nodig om menselijke ontlasting als mest te gaan gebruiken? Hoe kun je koolstof vastleggen in de bodem? Welke belangrijke rol hebben regenwormen? Wat is het voedsel van de toekomst? In het webinar van Groen Kennisnet beantwoordt ruimtelandbouwer Wieger Wamelink deze vragen, en nog veel meer
Binnen zijn project ‘Food for Mars and Moon’ zoekt Wieger Wamelink, ruimtelandbouwer en ecoloog bij Wageningen University & Research, oplossingen voor problemen waar agrariërs hier op aarde ook mee kampen.
Leven op Mars: is dat eigenlijk wel mogelijk?
Op Mars is alleen zand, rotsen en ijs. Het is er koud en er is kosmische straling. Om er te kunnen leven is het bouwen van een dome nodig, een ondergronds koepelvormig gebouw. “Een gesloten kringloop is heel belangrijk, alles moet worden gerecycled. Ook menselijke ontlasting. Dat is onderdeel van het proces”, zegt Wamelink.
Een belangrijke voorwaarde om menselijke ontlasting te kunnen gebruiken, op aarde en in de ruimte, is het verwijderen van medicijnresten en ziekteverwekkers, zoals de E-coli bacterie. Volgens Wamelink kan dit door fermenteren. Onderzocht wordt of het ook met schimmels kan.
Voedsel verbouwen
Als mensen langere tijd op de maan of op Mars willen wonen dan moet daar voedsel worden verbouwd. Voor een gezond, lekker en volledig dieet zijn verse groenten nodig. Wamelink: “Je kunt natuurlijk, zoals astronauten, voedsel uit tubes eten en vitaminepillen nemen, maar eigenlijk wil je dat niet”.
Na verschillende experimenten in het project is duidelijk dat het mogelijk is om zaden te laten kiemen en planten te laten groeien op maan- en Marsbodemsimulanten. De vervolgvraag wat komt er nog meer bij kijken,, is binnen het project actueel. “Er komt meer bij kijken dan alleen een zaadje in de grond stoppen.” Kringlooplandbouw is volgens Wamelink onontbeerlijk, ook op aarde. Met daarbij de uitdaging om voldoende productie te hebben om iedereen te voeden.
Vruchtbare bodem creëren op de maan of op Mars
Net als op aarde is het op de maan en op Mars nodig om te weten welke bodemomstandigheden nodig zijn om planten te laten groeien. Regenwormen spelen daarin een belangrijke rol, ze zorgen voor een mini-kringloop. Ze produceren organische stof van reststoffen, maken door hun gangetjes de bodem luchtiger zodat er meer vocht vastgehouden kan worden en hun ontlasting bemest de bodem.
“Regenwormen bouwen een bodem op die vruchtbaar wordt”, vertelt Wamelink. Maar regenwormen zijn er natuurlijk niet op Mars, die zullen gebracht moeten worden, net zoals schimmels en bacteriën. Want een vruchtbare bodem heeft ook schimmels en bacteriën nodig. Schimmels kunnen fosfaat vrijmaken van een minerale bodem en leven samen met planten. Bacteriën zijn nodig voor de voedselvertering. “Maar je wilt natuurlijk geen ziekteverwerkers meenemen naar Mars. Welke bacteriën zijn positief en welke bacteriën zijn minimaal nodig? Dan nemen we die mee. En dan hopen we dat het niet misgaat. Dat wordt een hele klus. Sterker, dat is de moeilijkste klus van dit geheel.”
“Regenwormen bouwen een bodem op die vruchtbaar wordt.”
Wieger Wamelink, 2024
Iedereen vegetariër?
Er werd altijd gedacht dat iedereen op Mars vegetariër zou moeten zijn, want een koe meenemen op een ruimteschip kan niet. Daarnaast is een koe erg inefficiënt en er is heel veel gras nodig om de koe te voeren. De ruimte om veel grasland te verbouwen is er niet in een dome.
Vegetariër zijn, hoeft niet volgens Wamelink. Binnen het project loopt een experiment waarin meelwormen op de reststoffen van de productie van groenten leven. Niet alleen draagt dit bij aan de gesloten kringloop, maar ook kan met meelwormen een ‘insectenbal’ van hoogwaardig eiwit gemaakt worden. Dit draagt bij aan het allesoverkoepelende doel van ‘Food for Mars and Moon’: een gezond, lekker en volledig dieet. Gebleken is dat dat echt kan. Uit een experiment met twintig verschillende soorten groenten is de eerste Marsmaaltijd gemaakt. “Het smaakte echt heel lekker, alsof je in een driesterrenrestaurant zat”.
Bron: Groen Kennisnet
