De suikerbiet. Tot een aantal jaar geleden was dit gewas op vrijwel elk akkerbouwbedrijf een vast gegeven binnen het bouwplan. Met relatief weinig arbeidsuren en een laag risico kon hiermee namelijk een prima rendement behaald worden. Maar de laatste jaren zien we in Flevoland de suikerbietenteelt hard teruglopen. Steeds meer telers kiezen ervoor om te stoppen met de teelt en hun quotum te verhuren of te verkopen. Waarom? En doen ze daar wel goed aan?
Bietenprijs
De afgelopen jaren heeft de bietenprijs vaak zo rond de € 40 tot € 45 per ton bieten gelegen. In 2012 en 2013 waren er nog enorme uitschieters richting de € 70. De laatste jaren is er een prijs gerealiseerd die gelijk ligt aan de prijs tussen 2005 en 2010. Waarom kiezen we er dan ineens voor om de bietenteelt niet meer in het bouwplan op te nemen?
Rendement suikerbietenteelt
Het teruglopende rendement van de suikerbietenteelt speelt hierin een rol. De uitbetaalprijs van 2018 (€ 34,75) is ten opzichte van 2017 (€ 47,25) hard gekelderd. En met een prijsverwachting van € 32,50 tot € 34,75 – de basisprijs van 2018 – voor de oogst in 2019, wordt het vertrouwen in een fatsoenlijk rendement er niet groter op.
Deze lage prijzen zijn een gevolg van de wereldwijd grotere suikerproductie dan -consumptie. De Suiker Unie anticipeert hier net als andere Europese landen op door de productie in 2019 terug te schroeven. Of dit voldoende is om de markt weer in de benen te helpen, moet blijken. De Suiker Unie verwacht wel een voorzichtig herstel over een aantal jaren.
Naast dat de bietenteelt er niet gemakkelijker op wordt – bijvoorbeeld door het verbod op gecoat bietenzaad – wegen de voordelen van de bietenteelt dus steeds minder op tegen de nadelen.
Alternatief: witlofwortelen
Steeds vaker kiezen akkerbouwers dan ook voor een alternatief als bijvoorbeeld witlofwortelen. Financieel ziet deze teelt er een stuk aantrekkelijker uit. Het saldo van de witlofteelt in Flevoland de afgelopen vijf jaar is gemiddeld € 4.900. En dat terwijl het saldo voor de suikerbietenteelt in datzelfde gebied € 3.900 is.
Zetten we het saldo van de bietenteelt terug naar de basisprijs van € 32,50, dan komen we op een saldo van € 2.300. Hiermee is het saldo van de witlofteelt in Flevoland ruim 2 keer zo hoog als het verwachte suikerbietensaldo voor het komende jaar.
Focus verliezen?
Dat klinkt allemaal erg mooi, maar er kleven uiteraard ook nadelen aan de witlofteelt. Zo is het risico op mislukking bij de witlofteelt vele malen groter dan bij suikerbieten. Bovendien vraagt het telen van witlof als extra gewas veel aandacht, terwijl je suikerbieten er gemakkelijk ‘bij’ kunt doen. Als we kiezen voor een extra gewas dat onze aandacht vraagt, verliezen we dan niet de focus op onze kernactiviteiten – zoals de teelt van aardappelen en uien – uit het oog?
Hogere financiële lat
Een andere reden dat de suikerbietenteelt terugloopt in Flevoland, is dat de financiële lat voor akkerbouwbedrijven de laatste jaren veel hoger is komen te liggen. Ze kunnen het zich simpelweg niet meer veroorloven om bieten te telen. Het rendement van de hectares die ze betelen moet namelijk steeds hoger liggen. Anders kunnen de bedrijven niet voldoen aan de extra verplichtingen die horen bij hun groei, voornamelijk rente en aflossing. Suikerbieten moeten dan noodgedwongen ruimte maken voor gewassen met een hoger saldo.
Rustgewas
Er zijn ook ondernemers die een andere redenering volgen. Juist omdat ze zich willen kunnen blijven focussen op hun kernactiviteiten, vaak de teelt van aardappelen en uien, willen ze de rest van het bouwplan in dienst stellen van die gewassen.
Zij kiezen er bijvoorbeeld voor om de teelt van bieten te vervangen door een rustgewas als graan, omdat ze met die investering in de grond een hoger rendement kunnen behalen op hun hoofdteelten. Hun verwachting is dat de winst door de hogere opbrengst van aardappelen en uien hoger is dan de opbrengst van de teelt van bieten.
Als individuele teler moet je oppassen dat je niet zomaar meegaat met de stroom. Je moet je eigen afwegingen maken. De suikerindustrie heeft goede jaren gekend. Wanneer de markt weer aantrekt, zal de bietenteelt als weinig risicovolle teelt weer in een ander daglicht staan. Daarnaast heeft de bietenteelt echt zijn voordelen als gemakkelijke teelt en vormt het op de zwaardere gronden met hoge opbrengsten een prima aanvulling op het bouwplan.
Koffiedik kijken
Suikerbieten uit het bouwplan. Doen we daar nu goed aan? Daar is niet direct een antwoord op te geven. De keuze voor het behoud of het afscheid van de teelt is afhankelijk van de ondernemer, van het type bedrijf en van wat je als bedrijf kunt dragen. Er is dus geen goed of fout. De ontwikkelingen in de markt kunnen hierbij wel erg bepalend zijn, maar het blijft een beetje koffiedik kijken. Gaat de suikerbietenteelt weer in de lift? Of probeert Royal Cosun ons op dit moment zoet te houden?
Meer informatie
Wel of niet stoppen met de suikerbietenteelt? Als je daar meer over wil weten, vul dan het contactformulier van Countus in. Scrol even helemaal naar beneden.
Bron: Countus
