In samenwerking met de WUR, LLTB en Provincie Limburg heeft Waterschap Limburg afgelopen jaar praktijkproeven uitgevoerd om extra water vast te kunnen houden op landbouwpercelen. De resultaten zijn positief. Naast de technische resultaten is er ook steeds meer aandacht voor de effecten van klimaatverandering.
In navolging van 2019 zijn er ook in 2020 praktijkproeven bij een aantal agrariërs in Zuid-Limburg uitgevoerd. De zeven praktijkproeven hebben plaatsgevonden parallel aan en deels gekoppeld met verdiepend onderzoek op de proefboerderij Wijnandsrade. Ze zijn begeleid vanuit Wageningen University & Research (WUR).
Aardappelteelt
Aardappeldrempels en het verruigen van aardappelruggen levert ruim vijf mm extra waterberging op. Je kan hiermee dus een betere waterinfiltratie in de bodem realiseren. In praktijkproeven zijn meeropbrengsten gemeten van 3% tot zelfs 7%. Voor de teler kan dit zorgen voor een financiële meerwaarde in een droger teeltjaar.
Maisteelt
Maïsteelt is met name in het voorjaar gevoelig voor waterafspoeling. Afgelopen seizoen hebben diverse telers de mogelijkheden van ruitzaaien (rijafstand 37,5 cm) van mais verkend in het Heuvelland. Bij deze methode zijn de maisplanten beter verdeeld over het perceel. De telers waren allen positief over de alternatieve methode. Een reden om dit jaar opnieuw ervaring op te doen met deze methode van maiszaaien. Bijkomend voordeel van het zaaien van mais in ruitverband is dat de mineralenbenutting, zeker bij lagere bemestingsgiften, beter is. Dit blijkt uit een vierjarig onderzoek op zandgrond. Het positief effect zag men terug in de vorm van een iets hogere drogestof en stikstofopbrengst.
Komend jaar zullen drie methodes van rijafstanden bij mais zaaien (75 cm, 50 cm, 37,5 cm) uitgevoerd in een verdiepende proef op Proefboerderij Wijnandsrade. Hiermee hopen we dat naast een visueel effect, zoals in 2020 werd aangetoond in de praktijk, ook een gemeten effect in hoeveelheid afstromend water bevestigd kan worden.
Bij optimalisatie niet-kerende grondbewerking in mais lijken nog voldoende kansen aanwezig om extra water vast te houden. Ook komend jaar wordt er doorgegaan met deze proef. Zo komen er meer handvatten om de grofheid van het zaaibed in combinatie met de weersomstandigheden te bepalen.
Ook proeven die niet direct kwantitatief meetbaar resultaat opleverden, zoals het aanleggen van drempels in uienteelt of optimalisatie van niet-kerende grondbewerking in mais, zijn niet voor niets geweest. Hieruit zijn nieuwe inzichten ontstaan. Het waterschap en haar partners gaan door met het stimuleren van nieuwe maatregelen en ideeën waarvan ze effect verwacht op de waterafstroming.
Gebiedspilot Thull
Afgelopen jaar is er ook een gebiedsproef geweest bij wateroverlastknelpunt Thull. Hierbij is gekeken naar het achterliggende stroomgebied. De betreffende perceeleigenaren en -gebruikers zijn met elkaar in gesprek gegaan over welke gewassen ze gaan telen, over reeds bestaande maatregelen zoals zaaisporenwissen en aardappeldrempels en over eventuele aanvullende maatregelen. Het resultaat was de aanleg van een aantal dammetjes en een waterremmende gronddam in de verwachte afstroombanen.
Deze aanpak laat zien dat telers in onderling overleg maatregelen kunnen treffen waarbij er met een kleine inspanning ook veel leed voorkomen kan worden. Extra aandacht voor de bewerkingsrichting of perceelsgrenzen kunnen al het verschil maken.
Vervolg
Ook in 2021 worden er diverse praktijkproeven uitgevoerd bij ondernemers in Zuid-Limburg en verdiepende proeven op de proefboerderij Wijnandsrade. Deze proeven zijn mogelijk gemaakt vanuit de Propositie Heuvelland. Provincie Limburg, Waterschap Limburg, LLTB, WML en zeven Limburgse gemeenten ondertekenden in november 2020 de uitvoeringsovereenkomst ‘Propositie Heuvelland’. Deze overeenkomst heeft als doel samen te gaan werken aan verduurzaming van water en bodembeheer door agrariërs in het Heuvelland.
Binnenkort zullen de eerste voorlopige resultaten verwacht van de proef, waarbij ook gekeken wordt naar de effecten van verschillende groenbemesters en de manier van zaaien.
Water in Balans
De hierboven omschreven proeven vallen onder het programma Water in Balans, een programma van Waterschap Limburg dat is opgezet om samen met partners en inwoners gerichte maatregelen te bedenken en te nemen om wateroverlast als gevolg van klimaatverandering te verminderen. Maatregelen zijn gezocht in vier gebieden, oftewel ‘knoppen om aan te draaien’: het landelijke/buitengebied, het stedelijke/bebouwde gebied, het watersysteem (beken/beekdalen) en schadebeperking aan de eigen woning. Alle betrokken partijen hebben een rol en verantwoordelijkheid in de aanpak. Want elke druppel telt!
Bron: Waterschap Limburg
