Groenbemestermengsels en aaltjes: een riskante combinatie

Het zaaien van groenbemesters biedt veel voordelen. Groenbemesters kunnen onder andere worden ingezet als bestrijding tegen bepaalde soorten aaltjes. Houd bij de keuze voor een mengsel van groenbemesters rekening met het feit dat sommige gewassen een waardplant  kunnen zijn voor schadelijke aaltjes.

Groenbemesters bieden veel voordelen. Een daarvan is de mogelijkheid om bodemziektes en aaltjes onder controle te krijgen. Zo zijn bepaalde rassen bladrammenas en gele mosterd in staat om bietencystenaaltjes te bestrijden. Bladrammenas is  in staat om tabaksratelvirus overgebracht door Paratrichodorus teres  te verstoren en de populatie van wortelknobbelaaltjes Meloidogyne chitwoodi/fallax te verminderen. Het wortellesieaaltje Pratylenchus penetrans kan zich niet vermeerderen op Japanse haver en wordt actief onderdrukt door de afrikaantjessoort, Tagetes patula.

Als schadelijke aaltjes tot opbrengst en/of kwaliteitsverlies leiden, of niet aanwezig mogen zijn bij de teelt van vermeerderingsmateriaal, zaai dan geen groenbemester waarop deze aaltjes zich kunnen vermeerderen. Je helpt dan in feite deze aaltjes de winter door. Wanneer een groenbemester geen waardplant is, is de afname gelijk aan zwarte braak.

Groenbemestermengsel

Het zaaien van een mengsel van verschillende groenbemesters biedt extra voordelen. Het gaat hier onder andere om:

• De mengsels verhogen de diversiteit van het bodemleven
• Er ontwikkelt meer wortelbiomassa door de mengsels
• Mengsels zijn vaak stressbestendiger

Bekende combinaties in een groenbemestermengsel zijn bijvoorbeeld een snel kiemende kruisbloemige soort (onderdrukt onkruiden) met een grasachtige soort (veel wortels, slechte onkruidonderdrukking). Of een graan (veel wortels) in combinatie met een stikstofbindende vlinderbloemige.

Waardplant in mengsel

Hoewel mengsels veel voordelen hebben, kan een mengsel roet in het eten gooien als het doel is om bepaalde aaltjes te bestrijden. Uit onderzoek door Wageningen UR blijkt dat mengsels tot dezelfde vermeerdering van aaltjes kan leiden als een enkelvoudige groenbemester die een goede waardplant voor het aaltje is. Op een perceel met het wortellesieaaltje Pratylenchus penetrans werden drie groenbemesters ingezaaid: Japanse haver, Tagetes (afrikaantje) en een mengsel van zeven groenbemesters. Ook is een deel braak gehouden. 

Uit het onderzoek bleek dat de niet-waardplant Japanse haver voor een soortgelijke afname als zwarte braak zorgt. Na de teelt van Tagetes is een actieve afname gemeten. In het mengsel, met daarin een combinatie van waard en niet-waardplanten voor P. penetrans, werd echter een veel hogere populatie gemeten. Hieruit blijkt dat aaltjes actief op zoek gaan naar hun waardplant en zich hierop fors kunnen vermeerderen (zie figuur 1).

Maak de juiste keuze

Mengsels met groenbemesters bieden veel voordelen, maar kunnen dus ook resulteren in een sterke vermeerdering van schadelijke aaltjes. Bij het maken van een keuze voor een groenbemestermengel is het dus zaak om de situatie van de bodem te kennen. Weet welke aaltjes aanwezig zijn en stem de groenbemester(mengsel) hierop af. Als er word gekozen voor een mengsel, zorg dan dat je weet welke groenbemesters voorkomen en wat de waardplantstatus is voor de aanwezige aaltjes. Tabel 1 geeft inzicht in de waardplantstatus van een aantal veel gebruikte groenbemesters. 

Aaltjesonderzoek

Het najaar is een goed moment voor het uitvoeren van aaltjesonderzoek. Eurofins Agro analyseert de levende aaltjes met behulp van DNA-onderzoek, waardoor de aaltjes altijd op soort worden gedetermineerd. De kans op het aantonen van de meeste schadelijke aaltjes is in het najaar het hoogst. Dit komt doordat wortelknobbelaaltjes (Meloidogyne) en wortellesieaaltjes (Pratylenchus) sterk in aantallen kunnen afnemen in de winter. De lage aantallen in het voorjaar zijn moeilijker aan te tonen, maar kunnen wel snel vermeerderen en voor problemen zorgen wanneer er een waardplant wordt geteeld.

Vermeerdering aaltjes per groenbemester

Bron: Eurofins Agro