Op een aantal bietenpercelen in de regio’s Schouwen-Duiveland, Goeree-Overflakkee, Friesland klei en Texel is de schadedrempel van groene bladluizen, waaronder groene perzikluizen, sjalottenluizen en aardappeltopluizen, voor de eerste keer overschreden.
Zie de IRS ‘Bladluiswaarschuwingskaart’. Groene luizen kunnen vergelingsziekte overbrengen, wat tot 50 procent opbrengstderving kan leiden.
Controleer uw perceel
De IRS bladluiswaarschuwingsdienst adviseert telers alert te zijn en hun bietenpercelen wekelijks te controleren op aantallen groene bladluizen. Bekijk ook de video ‘Vergelingsziekte beperken: wekelijks waarnemen tot half juli noodzakelijk’. Zet insecticiden alleen in indien de schadedrempel is overschreden eerder heeft geen zin.
Schade door vergelingsziekte
Groene bladluizen kunnen vergelingsziekte overbrengen. Vergelingsziekte kan veroorzaakt zijn door drie verschillende virussen, BYV, BMYV en BChV. Bij overschrijding van de schadedrempel is het belangrijk om in te grijpen. Anders kan de schade oplopen tot 50 procent opbrengstderving.
| periode | aantal groene bladluizen per tien planten |
| april, mei en eerste helft juni | meer dan twee |
| tweede helft juni | meer dan vijf |
| eerste helft juli | meer dan vijftig |
Zuigschade door zwarte bonenluizen
Zwarte bonenluizen veroorzaken vooral zuigschade en zijn zeer slechte overbrengers van de vergelingsvirussen. Daarom ligt de schadedrempel ook veel hoger dan die van de groene bladluizen. Ingrijpen is alleen nodig als 50 procent van de planten bezet is met gemiddeld 30-50 zwarte bonenluizen.
| maand | aantal zwarte bonenluizen |
| april/mei/juni | meer dan 50% van de planten bezet met kolonies van dertig tot vijftig luizen |
| juli | meer dan 75% van de planten bezet met grote kolonies van meer dan 200 luizen per plant |
Advies insecticiden
IRS adviseert om insecticiden pas in te zetten als de schadedrempel is overschreden. Eerder inzetten heeft geen zin.
Van 1 april tot en met 15 juli 2023 heeft Batavia een vrijstelling voor de beheersing van bladluizen en vergelingsziekte gekregen. Daarmee hebben telers de keuze uit twee middelen:
- Teppeki (0,14 kg/ha – 1 toepassing per seizoen): in te zetten vanaf opkomst tot en met tienbladstadium (maar zeker ook niet later dan 1 juni!). Later inzetten kan leiden tot overschrijding van de MRL. Kies na 1 juni een ander middel;
- Batavia (0,45 l/ha – 2 toepassingen per seizoen; interval minimaal 14 dagen): vrijgesteld vanaf 1 april tot en met 15 juli. Batavia heeft een tragere aanvangswerking dan Teppeki en past dus beter op een groter gewas (> vier- tot zesbladstadium). Voor een betere werking olie toevoegen (bijvoorbeeld Robbester of Actirob (1 l/ha)). Gebruik dit product niet in de buurt van in bloei staand onkruid. Verwijder onkruid voordat het bloeit. Na een gewasbehandeling percelen nog minimaal twee weken vrijhouden van bloeiende onkruiden.
Bij overschrijding van de schadedrempel van de zwarte bonenluis kan ook Pirimor (0,4 kg/ha) worden ingezet. Dit middel adviseren we niet bij aanwezigheid van groene bladluizen in verband met de resistentie van de groene perzikluizen voor dit middel.
Resistentiemanagement
Om resistentie van groene perzikluizen tegen Teppeki en Batavia tegen te gaan, is het belangrijk om de etiketdosering aan te houden. Verlagen van de dosering zal sneller leiden tot resistente groene perzikluizen, waardoor deze later in het seizoen of komende jaren moeilijker te bestrijden zijn.
Pyrethroïden en olie niet effectief
Omdat de groene perzikluizen de vergelingsvirussen op een andere manier ((semi-) persistente manier) overbrengen dan virussen in pootgoed en tulpen (veelal non-persistente manier) is de aanpak van de virussen anders. Middelen zoals olie en pyrethroïden zijn om die reden dan ook niet effectief in de virusbeheersing in de bietenteelt. Bovendien doden pyrethroïden de natuurlijke vijanden die we hard nodig hebben voor een effectieve beheersing van bladluizen, om zo verspreiding van vergelingsvirussen te beperken.
Meer informatie
Bekijk de website van IRS voor meer informatie en de actuele bladluisinformatie.
Bron en beeld: IRS
