Uit onderzoek van RaboResearch blijkt dat de snel stijgende gas- en graanprijzen, als gevolg van de oorlog in Oekraïne, nu al te voelen zijn in de Nederlandse voedselketen: van boer tot bakker tot supermarkt. Maar nog niet door de consument. De onderzoekers van Rabobank stellen dat supermarkten terughoudend zijn in het verhogen van consumentenprijzen. Een groot deel van de rekening komt dus op het bord van de agrarische sector en voedselproducenten.
Afhankelijkheid Russisch gas
De escalatie van het conflict tussen Oekraïne en Rusland raakt de Nederlandse economie hard, met name door de afhankelijkheid van (Russisch) gas. Sinds de invasie van Oekraïens grondgebied een week geleden is de gasprijs met 90% gestegen.
“De extra kosten door de hogere gasprijs loopt al snel op tot miljoenen euro’s per jaar”
Sebastiaan Schreijen
Sebastiaan Schreijen, analist consument & voedsel bij Rabobank: “Dat heeft grote impact op bijvoorbeeld de glastuinbouw en de prijs van een halfje brood bij de bakker. Zij zijn afhankelijk van gas. De extra kosten door de hogere gasprijs loopt voor intensieve gebruikers al snel op tot miljoenen euro’s per jaar.”
Prijzen graan, kunstmest, veevoer en zonnebloemolie rijzen de pan uit
Naast gas hebben Oekraïne, Rusland en Belarus vooraanstaande posities op belangrijke agri-grondstof markten. Door het conflict lopen ook de prijzen van deze grondstoffen hard op, zoals de prijzen voor graan, die stegen met 25% sinds het uitbreken van de oorlog. Maar ook kunstmest, veevoer en zonnebloemolie.
“Op grond waar normaal ‘(industrie)-groenten’ groeien, kunnen akkerbouwers nu namelijk ook graan zaaien”
Sebastiaan Schreijen
“Dat zorgt voor een prijsstijging voor boeren om hun koeien eten te geven, maar drukt ook op de prijs van brood en zelfs aardappelen. Op grond waar normaal ‘(industrie)-groenten’ groeien, kunnen akkerbouwers nu namelijk ook graan zaaien.”, aldus Schreijen.
Hogere supermarktprijzen door andere invloeden
De afgelopen maanden stegen de grondstoffenprijzen al flink door de inflatie. Dat komt onder andere door verstoringen van de handelsstromen door onder andere lockdowns, het gestrande containerschip in het Suezkanaal, personeelsschaarste en lage voorraadniveaus.
Kosten worden ‘met tegenzin’ doorbelast aan de consument
Schreijen: “Producenten gaven in oktober al aan ongeveer 10% hogere verkoopprijzen nodig te hebben om de gestegen kosten te dekken. Die kosten zijn zeker nog niet volledig doorbelast aan de consument; in februari rapporteerde het CBS bijna 5 procent hogere consumentenprijzen voor voeding. Nu komen daar de gevolgen van de oorlog in Oekraïne bij. Supermarkten zullen de stijgende grondstoffenprijzen met tegenzin doorberekenen aan de consument. Ze zullen dan wel bij leveranciers eisen dat de prijsverhoging wordt teruggedraaid zodra de grondstoffenprijzen dalen.”
Export naar Rusland relatief beperkt
De directe impact van het wegvallen van Rusland, Belarus en Oekraïne als handelspartners voor de Nederlandse food en agri-markt is beperkt. In 2020 werd er voor ruim 1 miljard euro aan voedingsmiddelen en agri-producten naar deze drie landen geëxporteerd of doorgevoerd, ongeveer 1,5% van de totale export van voedsel- en landbouwproducten.
Sierteelt meest kwetsbaar, andere producten lager geprijsd
Met ruim EUR 300 miljoen exportomzet naar Rusland is de sierteeltsector het meest kwetsbaar, vooral de chrysantenteelt. Schreijen: “Het wegvallen van de afzet in Rusland kan voor andere specifieke producten zoals varkensvlees, eendagskuikens, broedeieren, peren of bananen tijdelijk voor een verruiming van het aanbod in West-Europa zorgen, waardoor de prijzen voor deze producten flink kunnen dalen.”
Bron: Rabobank
