De consumentenprijsindex (CPI) van aardappelen kwam in juli 2025 uit op 124 punten (2020=100). Dat is bijna 1% hoger dan in mei en 7% lager dan in juli 2024. De lichte stijging hangt samen met het gebruikelijke seizoenspatroon waarbij voorraden afnemen, bewaarkosten stijgen en prijzen oplopen voor de nieuwe oogst verschijnt.
Waarom blijven consumentenprijzen stabiel ondanks het seizoenspatroon?
Hoewel de CPI in juli doorgaans piekt, ligt het niveau dit jaar lager dan in 2024. Dat komt door positieve oogstverwachtingen voor juli en augustus, die inmiddels worden bevestigd door de eerste oogstresultaten. In de regel volgt de consumentenprijs de af-boerderijprijzen met vertraging en in gedempte vorm, waardoor de vraag is hoe de recente scherpe daling van telersprijzen zich de komende maanden in de CPI zal vertalen.
Waardoor dalen de af-boerderijprijzen tot het laagste niveau sinds 2021?
De prijsindex af boerderij zakte in juli 2025 terug naar 126 punten, het laagste niveau sinds eind 2021. Dit is een daling van 39% ten opzichte van mei 2025 en zelfs 70% lager dan in juli 2024, toen de index piekte op 417 punten.
De daling komt door uitstekende oogstverwachtingen en hoge opbrengsten: volgens testrooien van Aviko Potato ligt de gemiddelde opbrengst dit jaar rond 63 ton per hectare, iets boven het normale niveau van 61–62 ton. Dit volgt op een recorduitbreiding van het areaal, vooral in Frankrijk en Duitsland.
Tegelijkertijd blijft de internationale vraag achter door toenemende concurrentie uit China en India, waar de eigen fritesproductie en export sterk zijn opgevoerd. Daardoor komen veel aardappelen op de vrije markt terecht tegen lage prijzen, met veevoer- of biogasbestemming als alternatief. Telers met contractteelt merken hier nog weinig van, maar de lage marktprijzen kunnen wel invloed hebben op de contractprijzen van volgend seizoen.
Waarom dalen producentenprijzen minder sterk dan de telersprijzen?
De prijsindex van de verwerkende industrie kwam in juli 2025 uit op 162,6 punten. Dat is een lichte daling van circa 1% ten opzichte van mei 2025 en juli 2024. Ondanks de lage telersprijzen blijven producentenprijzen hoger dan in de jaren vóór 2023.
De geringe daling komt doordat 75–80% van de aardappelen voor de verwerkende industrie op contractbasis wordt geleverd. De prijzen hiervan liggen al voor het teeltseizoen vast en bewegen slechts beperkt mee via bewaartoeslagen. Daarnaast liggen productiekosten voor onder meer pootgoed en machineonderhoud hoger, wat de producentenprijs ondersteunt.
In de afgelopen twaalf maanden (juli 2024 – juli 2025) verwerkte de aardappelverwerkende industrie ruim 3,9 miljoen ton aardappelen, vergelijkbaar met vorig jaar.
Hoe is de keten van consumptieaardappelen opgebouwd?
Akkerbouwbedrijven
Tussen de 6.500 en 7.000 bedrijven telen consumptieaardappelen. Door vruchtwisseling verbouwen telers meerdere gewassen. Jaarlijks produceren zij gemiddeld 3,7 miljoen ton aardappelen, die direct na de oogst worden geleverd of worden bewaard tot juni–juli. Bewaren leidt tot gewichtsverlies en mogelijk kwaliteitsverlies.
Industrie en handel
Het aantal bedrijven dat tafelaardappelen sorteert, wast en verpakt, ligt rond de 60. Enkele grote verpakkers domineren de markt. Vier grote verwerkers verwerken 95% van alle consumptieaardappelen voor de industrie en opereren internationaal. De industrie verwerkt 65% van alle Nederlandse consumptieaardappelen, waarvan een derde afkomstig is uit import.
Afzet
Ongeveer 85% van de verwerkte aardappelproducten – voornamelijk friet – wordt als diepvriesproduct geëxporteerd, waarvan 70% binnen Europa. De groeiende export naar Azië stimuleert investeringen in extra verwerkingscapaciteit.
De binnenlandse consumptie verschuift richting verwerkte aardappelproducten. De consumptie van tafelaardappelen daalt naar circa 275.000 ton per jaar, met 80% van de verkopen via supermarkten. Koelverse aardappelproducten komen op 60.000 ton per jaar, goed voor 95% van de verkopen binnen dat segment.
In het vroege voorjaar wordt een klein deel van de behoefte aangevuld met import uit Zuid-Europa wanneer binnenlandse voorraden slinken.
Hoe komt de prijsvorming van aardappelen tot stand op vrije markt en in contractteelt?
Vrije markt
Tafelaardappelen worden vooral op de vrije markt verhandeld. De consumentenprijs volgt hierin met gedempte schommelingen. Ook overtonnen – aardappelen boven het contractvolume – komen op deze markt terecht. Door het beperkte deel van de totale productie dat via de spotmarkt loopt, kan de prijs zeer volatiel zijn en wordt deze sterk beïnvloed door oogstverwachtingen en weersomstandigheden.
Contractteelt
Bij verwerkte aardappelen is contractteelt dominant. Verwerkers en handelaren leggen voorafgaand aan het seizoen prijzen vast, waardoor producentenprijzen veel stabieler blijven dan de vrije marktprijzen. Alleen bewaarvergoedingen kunnen gedurende het seizoen nog oplopen.
Bron: Agrimatie
