Het fysio (pathotype) van de aardappelwratziekte die eind 2020 in Stadskanaal werd gevonden, is bekend. Op twee van de drie percelen is vastgesteld dat het gaat om fysio 38 (Nevşehir) van Synchytrium endobioticum. Dit fysio is van oorsprong aangetroffen in Turkije. Het fysio dat op het derde perceel tot besmetting heeft geleid, wordt dit najaar definitief bepaald.
In december 2020 meldde de NVWA dat op drie percelen in gemeente Stadskanaal de aanwezigheid van Synchytrium endobioticum was vastgesteld. Dit is de schimmel die wratziekte in aardappel veroorzaakt. Op dat moment was nog niet duidelijk welk fysio van de schimmel de wratvorming op knollen van drie rassen (Festien, BMC en Supporter) veroorzaakte. Wel bestond het vermoeden dat het ging om een ander fysio dan de al in Nederland bekende fysio’s 1(D1), 2(G1),
Aardappelwratziekte: Fysio 38 Nevşehir
De nu in Nederland vastgestelde besmetting met fysio 38 werd voor het eerst vastgesteld in; Turkije (Nevşehir) en later ook in Georgië en Bulgarije. Dat hier nu ook twee percelen besmet zijn met fysio 38 is geconcludeerd uit de resultaten van een biotoets (Spieckermann-methode) in combinatie met de kenmerken van het mitochondrionale DNA van beide isolaten. Ter bepaling van het fysio in het derde perceel wordt de biotoets dit najaar ingezet.
Gevolgen voor telers
Voor aardappeltelers in de omgeving van de besmetverklaringen is het van groot belang om te weten welke rassen voldoende mate van resistentie tegen het aanwezige fysio hebben. Door inzet van dergelijke rassen is te voorkomen dat wratziekte in het gewas optreedt. De toegelaten rassen in Nederland werden tot op heden echter niet onderzocht op resistentie tegen fysio 38; omdat dit fysio niet eerder in Nederland werd gevonden.
Eerste screening aardappelrassen
Na de eerste vondsten eind 2020, heeft de NVWA uit de verzamelde wratten inoculum bereid voor de fysiobepaling. Dit inoculum werd door de NVWA beschikbaar gesteld voor een eerste screening van de meest geteelde aardappelrassen in het getroffen gebied. Dit is uitgevoerd door het Hilbrandslaboratorium in Wijster en werd gefinancierd door de brancheorganisatie Akkerbouw gezien het grote belang voor de sector.
Voorlopig resultaat screening
Hoewel deze eerste screening beknopt is, laten voorlopige resultaten zien dat slechts een enkel ras niet werd aangetast in de screening. Dit betreft de rassen Vermont en Plasettie. Conclusies zijn niet aan deze screeningsresultaten te verbinden. Alleen op basis van officieel resistentieonderzoek, dat twee jaar in beslag neemt, is zekerheid over de werkelijke resistentieniveaus te geven. Ook is er voldoende inoculum beschikbaar om dit najaar met officieel resistentieonderzoek van start te gaan.
Controle op aardappelwratziekte
Binnen de preventiegebieden voert de NVWA tijdens en kort na de aardappeloogst de jaarlijkse controles uit naar aanwezigheid wratziekte. In 2021 worden deze controles ook benut voor het in kaart brengen van het areaal waarbinnen fysio 38 (Nevşehir) aanwezig is. Omdat diverse onderzoeken nog lopen; is het ook nog niet mogelijk om aanvullend beleid uit te werken voor het gebied rondom de besmette percelen. Zodra meer bekend is zal een kerngebied voor fysio 38 worden beschreven met teeltvoorschriften die vergelijkbaar zijn met die van fysio 18.
Bron: NVWA
