De wereldwijde aardappelmarkt is volop in beweging: landen als China en India vergroten hun productiecapaciteit razendsnel, terwijl Europese telers geconfronteerd worden met dalende prijzen, stijgende kosten en toenemende onzekerheid. De Producentenorganisatie Consumptieaardappelen (POC) luidt de noodklok: alleen door collectieve organisatie kunnen Nederlandse telers hun positie behouden en versterken.
“De markt functioneert niet eerlijk voor telers.” stelt Jasper Roubos, voorzitter van de POC. “We zien steeds vaker dat risico’s worden doorgeschoven naar de teler, terwijl marges elders in de keten overeind blijven of zelfs stijgen. Dat is niet langer houdbaar. Ik verwonder me erover dat het gros van de telers de schouders ophaalt het gewoon laat gebeuren. Terwijl het gaat over serieus geld. Telers moeten nu de regie pakken!”
Kwaliteit en betrouwbaarheid rechtvaardigen eerlijke beloning
Ondanks de internationale verschuivingen, blijven er volop kansen voor Europese frites, chips en hoogwaardige pootaardappelen. Er is dan ook geen enkele reden waarom de prijs voor Nederlandse aardappelen structureel laag zou moeten zijn. Kwaliteit, betrouwbaarheid en marktvraag rechtvaardigen een eerlijke en stevige beloning.
Prijsval en structurele scheefgroei
Waar in februari nog prijzen tot € 35,-/100 kg met pieken van € 38,-/100 kg voor specifieke rassen werden genoteerd, zakten de prijzen voor fritesaardappelen recent naar € 11,- à € 28,50 per 100 kg (bron: PotatoNL). Met name op de vrije markt liggen prijzen veelal rond of onder het kostprijsniveau. Dit terwijl telers kampen met hoge kosten voor pacht, arbeid, energie en milieuverplichtingen. Om van weersextremen maar niet te spreken.
Volgens de POC is het probleem structureel: contracten zijn vaak eenzijdig opgesteld, de vrije markt wordt gebruikt als afvoerputje, en telers voelen zich gedwongen tot overproductie, met nog lagere prijzen tot gevolg.
Groeiomstandigheden
“Het lijkt of alleen de groeiomstandigheden bepalen of er nog een prijs betaald wordt voor de vrije aardappelen. Dit gaat al tijden zo en klaarblijkelijk accepteren boeren dat gewoon. Veel boeren telen op de gok en hopen op een ramp waarbij ze zelf niet zijn getroffen. Daar kan je geen bedrijf opbouwen, zeker niet als de weersextremen ook nog de massaal gecontracteerde oogst treft, waarbij het opbrengstrisico groter wordt dan het prijsrisico.” aldus Roubos. “Dankzij onze erkenning als Producentenorganisatie hebben we nu de instrumenten én het juridische kader om collectief op te treden. Maar dan moeten telers zich wél aansluiten.”
KostprijsCalculator
De door de POC ontwikkelde KostprijsCalculator blijkt een belangrijk hulpmiddel in het versterken van de onderhandelingspositie van telers. De tool, opgezet met stakeholders Flynth, Countus, Alfa, Delphy, LTO, NAV en ABN Amro en doorgerekend door Wageningen Economic Research, brengt de werkelijke kostprijs nauwkeurig in beeld. Zo kunnen telers hun ondergrens bepalen en onderhandelingen voeren op basis van feiten in plaats van aannames. Nu de prijzen onder druk staan, is het cruciaal om een goed beeld van je kostprijs te hebben. De calculator is de beste manier, zeker met de update van 2025 met onderscheid tussen betaalde en berekende kosten.
Samen sterker in de keten
De POC pleit voor eerlijke ketenverhoudingen, transparantie en respect voor de producent. Dankzij een officiële erkenning als producentenorganisatie, mag POC collectief optreden zonder in strijd te zijn met mededingingsregels – een krachtig juridisch voordeel.
Oproep aan telers
Sluit je aan. Door zoveel mogelijk telers te verenigen kan je positie verwerven en onderhandelen over contractprijzen. Alleen een producentenorganisatie mag dit. Alleen samen kunnen we voorwaarden stellen aan verwerkers, prijsdruk keren en een eerlijke beloning afdwingen voor het vakmanschap van Nederlandse aardappeltelers.
Meer informatie over het lidmaatschap en de KostprijsCalculator is te vinden op: www.pocnederland.nl
Bron: POC Nederland
