Linda Gouka heeft op 20 november de Jan Ritzema Bosprijs 2025 ontvangen. De prijs is toegekend aan jonge wetenschappers die in staat zijn om onderzoek aan een gecompliceerd wetenschappelijk vraagstuk op het gebied van plantgezondheid op een heldere manier uit te leggen aan geïnteresseerde niet-wetenschappers.
De JRB prijs wordt eens in de twee jaar uitgereikt door de Koninklijke Nederlandse Plantenziektekundige Vereniging (KNPV).
Jan Ritzema Bosprijs 2025
De uitreiking vond plaats tijdens de KNPV-bijeenkomst in Wageningen. De jury, bestaande uit Gert Kema, Egbert Jonkheer, Kiki Kots en Peter Bonants, had vooraf uit elf inzendingen drie genomineerden geselecteerd. Naast Linda Gouka (NIOO / Universiteit Leiden) waren dit Evy de Nijs (Universiteit van Amsterdam) en Abinaya Arunachalam (Rijksuniversiteit Groningen).
De inzendingen varieerden qua onderwerp en liepen uiteen van fundamenteel onderzoek naar meer praktijkgericht. Dat maakte het lastig voor de jury, maar geeft wél een mooi beeld van het brede vakgebied der plantgezondheid. De onderzoeksthema’s laten verder zien dat we met het onderzoek en de praktijk nog voor veel vraagstukken staan, als het gaat om plantenziekten en plantgezondheid. Alle reden dus om dit aan een breed publiek kenbaar te maken en dit onderzoek op een heldere manier te verwoorden. Op basis van de presentaties die de drie genomineerden op de bijeenkomst gaven, heeft de jury één winnaar gekozen: Linda Gouka met haar onderzoek ‘‘Broodnodige gisten: de stille helden van tarwe’.
Het juryrapport
Linda Gouka heeft gisten onderzocht die ingezet kunnen worden bij het beheersen van de gevreesde tarweziekte aarfusarium, veroorzaakt door de schimmel Fusarium graminearum. In haar verhaal neemt ze de lezer mee in de achtergrond van haar onderzoek. Tarwe heeft een belangrijke bijdrage in het voeden van een groeiende wereldbevolking. Fusarium vormt daar zowel kwantitatief als kwalitatief (gifstoffen) een bedreiging voor. Omdat een sluitende aanpak ontbreekt, zijn nieuwe oplossingen ‘broodnodig’. Ze beschreef duidelijk alle stappen van haar onderzoek en lichtte toe hoe bepaalde gisten ingezet kunnen zijn in de praktijk.
Over haar presentatie zegt de jury onder meer: Met veel enthousiasme nam ze de aanwezigen duidelijk mee in de zoektocht naar een juiste bestrijder van de gevreesde aarfusarium van tarwe, gebruikmakend van beeldmateriaal en infographics. Van een collectie van 900 gisten, geïsoleerd van het ‘vlagblad’ van tarweplanten, kwamen er na selectie uiteindelijk twee in beeld voor toepassing in veldproeven. Omdat deze gisten al in de parfum- en de broodindustrie worden toegepast zijn er bovendien goede perspectieven voor een toelating. Linda Gouka laat zien dat fundamenteel onderzoek kan leiden tot praktijkgerichte oplossingen.
Eervolle nominaties
Daarnaast waren er ook eervolle nominaties voor:
Evy de Nijs: ‘De kringloop sluiten met rozenafval: compost als sleutel tot duurzame rozenteelt’ Een gezonde rozenteelt in Kenia met minder plantenziekten en minder afval door compostering. En Abinaya Arunachalam: ‘From Honey to High-Tech Adhesives: A Sticky Alternative to Pesticides’. Ontwikkeling van lijmstoffen om in te zetten tegen schadelijke insecten voor duurzame kasteelten.
‘Gelijk hebben is niet altijd gelijk krijgen’
Naast de presentaties door de genomineerde kandidaten voor de JRB-prijs, hield ook Bart de Voogd, communicatieadviseur bij Imagro, een aansprekende lezing getiteld ‘Gelijk hebben is niet altijd gelijk krijgen’. Hij gaf de deelnemers in de zaal uitleg over de rol van communicatie in een polariserende samenleving en liet aan de hand van voorbeelden zien dat het niet alleen gaat om feiten maar ook om de wijze waarop je een boodschap brengt.
Meer over de onderzoeken van de drie genomineerden en over de Jan Ritzema Bosprijs is te vinden op de KNPV-website.
Bron en beeld: KNPV
