Tijdens de Potato Days van Royal HZPC Group staat dit jaar hybride aardappelveredeling centraal. Onder de naam NOVA introduceert Royal HZPC Group de komende jaren haar hybride aardappelrassen.
In Kenia is het eerste ras inmiddels aangemeld voor registratie. Een belangrijke mijlpaal in de Resilience Revolution, aldus Hans Huistra: “Hoewel we niet naar Kenia kunnen exporteren, kunnen boeren daar straks wél beschikken over gecertificeerd, schoon en krachtig uitgangsmateriaal.”
Twee keer zo snel én uit zaad
“Een hybride aardappel smaakt en ziet er precies hetzelfde uit als de aardappel die we allemaal kennen”, vertelt Hans Huistra, CEO van Royal HZPC Group. Het verschil zit in de veredelingstechniek: met de juiste genetica kunnen we via hybride veredeling sneller nieuwe rassen ontwikkelen. Bijvoorbeeld bij een opkomende ziekte: een nieuwe resistentie tegen deze ziekte leidt in hybride veredeling sneller tot een nieuw ras. Dat gaat tot wel twee keer zo snel als bij klassieke veredeling. Daarnaast kunnen hybride aardappelen uit zaad worden geteeld — een innovatie die nieuwe markten opent.”
Van ondenkbaar naar doorbraak
“Hybride veredeling is al decennialang succesvol bij bijvoorbeeld mais en tomaat,” vertelt Ad Vrolijk, programmaleider Hybride veredeling bij Royal HZPC Group. “Voor aardappelen leek dit onmogelijk, omdat zelfbestuiving genetisch gezien geen optie was. In 1999 publiceerde de Japanse wetenschapper Hosaka echter over een gen in een wilde aardappel dat zelfbestuiving wél mogelijk maakt. Uiteindelijk lukte het ons dit gen in bestaande rassen te kruisen. Sinds 2011 investeren we vanuit onze researchafdeling intensief in hybride veredeling. En dat zorgt nu voor een doorbraak.”
Focus op gebieden in Afrika en Azië
Hybride veredeling biedt op korte termijn de grootste kansen in gebieden waar telers geen toegang hebben tot kwalitatief hoogwaardig pootgoed. In bijvoorbeeld Kenia heeft slechts tien procent van de circa 800.000 kleinschalige aardappeltelers toegang tot schoon en sterk uitgangsmateriaal. Dat gaat ten koste van de voedselzekerheid. Want ook de ziektedruk is hier erg hoog.
Ad Vrolijk: “In Kenia is phytophthora een ziekte die het hele jaar door voorkomt. Gewasbeschermingsmiddelen zijn moeilijk verkrijgbaar, te duur of worden verkeerd ingezet. De praktijk is dat veel boeren niet of zeer weinig spuiten. Daarom testen we daar ook zonder inzet van gewasbeschermingsmiddelen. Ons hybride ras met codenaam D23HY2515 evenaart de opbrengst van het grootste Keniaanse ras én is het enige ras wat zijn opbrengst handhaaft als de phytophthora-druk hoog is, mede dankzij de dubbele phytophthora-resistentie.”
Pootgoed blijft essentieel
“Hybride veredeling ontwikkelt zich snel, maar pootgoed blijft essentieel,” zegt Hans Huistra. “Ook bij hybride rassen is werken met knollen de meest oogstzekere methode. Ad Vrolijk: “In Kenia volgen boeren met hybride aardappelen ook het traditionele proces. Zeker omdat planten uit zaad meer tijd nodig hebben om grote knollen te vormen. Boeren willen na honderd dagen hun land weer gebruiken voor een ander gewas.”
Hybride aardappel in Nederland
Volgens Royal HZPC Group zal het nog wel even duren voordat we de hybride aardappel in Nederland zien. Ad Vrolijk: “Het maken van pure ouderlijnen – een cruciaal onderdeel van hybride veredeling – is een intensief en langdurig proces. Bovendien liggen de eisen in onder andere Europa en Noord-Amerika hoger. Hier werken we al decennialang met kwalitatief hoogwaardig uitgangsmateriaal. In het geval van Royal HZPC Group al meer dan 125 jaar – zo’n periode aan veredelingswerk haal je niet zomaar in.
In Kenia maken we nu het verschil, juist omdat daar de toegang tot goed uitgangsmateriaal beperkt is. Maar dat hybride aardappelen uiteindelijk ook in Europa een rol gaan spelen, is logisch.”
Verschil in voedselzekerheid
“Al met al belooft hybride veredeling de aardappelteelt een mooie toekomst. Vooral omdat het mogelijkheden biedt om in geselecteerde gebieden schoon en sterk uitgangsmateriaal beschikbaar te stellen aan kleinschalige telers. Dat kan het verschil maken in voedselzekerheid. En dat is onze drijfveer”, besluit Hans.
Bron en beeld: HZPC
